فهرست موضوعات
مقدمه
فولاد ضد زنگ، یکی از پر مصرف ترین فلزات در جهان است که در صنایع و وسایل مختلف از لوازم آشپزخانه گرفته تا تجهیزات ساختمانی کاربرد دارد. هر گرید از این مقطع فولادی کارایی و مصرف متفاوتی دارد. بنابراین دانستن این که هر آلیاژ در چه صنعت و زمینه ای، چه کاربردی دارد، مهم است. یکی از انواع ورق های ضد زنگ، ورق استیل بگیر است. این مقطع فولادی، از خانواده فریتی ها است. در این مقاله ویژگی ها و علت استفاده از این گریدها در ساخت آسانسور را بررسی می کنیم. با ما همراه باشید.
ورق استیل بگیر چیست؟
ورق استیل فریتی که به ورق بگیر در عرف بازار معروف است، حاوی بین 5/10 تا 30 درصد کروم و کربن کمتر از 20/0 درصد است. تمایز این فولاد با دیگر اشکال فولاد ضد زنگ، در ساختار دانه مولکولی و ترکیب شیمیایی آن است. البته میزان این مواد در هر گرید و با توجه به نوع کاربری، متغیر است. ورق استیل بگیر، بدون عملیات حرارتی و با نورد سرد، سخت می شود و دارای خاصیت مغناطیسی است. یکی از پر کاربرد ترین گریدهای بگیر، ورق استیل 430 است که در ساخت تجهیزات صنعتی و مواد غذایی کاربرد فراوانی دارد. انواع ورق استیل فریتی معمولا به پنج دسته تقسیم می شوند:
• گروه 1: جزء کم هزینه ترین انواع فولاد ضد زنگ هستند و سطح کروم پایینی دارند و پس از استفاده در طولانی مدت لایه ای از زنگ سطح آن را می پوشاند.
• گروه 2: پر کاربردترین گونه ای است که دارای کروم بالاتری بوده در برابر خوردگی مقاومت بیشتری دارد. در ساختمان سازی و صنایع غذایی استفاده می شود. ورق استیل 430 عضوی از این گروه است.
• گروه 3: ورق استیل بگیر در این دسته بندی علاوه بر مقاومت بالا در برابر خوردگی، دارای مزیت شکل دهی و جوش آسان است.
• گروه 4: فولاد ضد زنگ این گروه حاوی مولیبدن بیشتری است و اغلب در اگزوز خودرو و صنایعی مانند مخازن آب گرم که میزان رطوبت بالا است، کاربرد دارد.
• گروه 5: دارای بالاترین مقدار کروم هستند و در برابر خوردگی نیز مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند.
ویژگی ورق استیل بگیر چیست؟
این ورق ها دارای ساختار کریستال مکعبی است. ساختار کریستالی و وجود آهن در این ورق باعث خاصیت مغناطیسی آن است. این ویژگی مغناطیسی باعث هدایت مناسب جریان های الکتریکی در سازه هایی مانند آسانسور است. همچنین انواع این ورق، یا فاقد نیکل بوده یا مقدار کمی از آن را دارند. همین موضوع باعث شده که هزینه کمتری نیز در ساخت آن مصرف شود. بنابراین قیمت ورق استیل بگیر کمتر از بسیاری از گریدهای آستنیتی و به خصوص گریدهای 300 است. موارد زیر از جمله مزیت های این فولاد ضد زنگ هستند که دلیل استفاده از این ورق در ساخت آسانسور را نیز به نوعی بیان می کند:
• هدایت مغناطیسی مناسب
• شکل پذیری و جوش مناسب
• مقاوم در برابر خوردگی تنشی
• سرد شدن و برش آسان
• دارای رسانای حرارتی بالا (5/1 برابر فولاد آستنیتی)
• ضریب انبساط خطی پایین (60 درصد فولاد آستنیتی)
• مناسب برای محیط اکسید کننده و نیتریدی
• انبساط حرارتی کم
• مقاوم در برابر اکسیداسیون در دما و هدایت حرارتی بالا
از ورق استیل بگیر در چه صنایعی استفاده می شود؟
با توجه به مزایا و گروه بندی که در بخش های قبل ذکر شد، هر گرید در صنایع مختلفی کاربرد ویژه ای دارد. مقاومت بالا در برابر خوردگی های تنشی در دمای بالا و محیط های اسیدی، باعث گستردگی موارد استفاده از این محصول فولادی شده است. البته مقرون به صرفه بودن ورق استیل بگیر را هم نباید فراموش کرد. موارد زیر صنایع متنوعی است که از این فولاد ضد زنگ بهره می برند:
• خودرو: سیستم اگزوز، تزئینات، صندوق عقب خودرو، چراغ های جلو، دیسک ترمز، گیره ها و فنرها
• ساختمان: سقف، نما، ناودان، کانال دودکش
• آسانسور: پله برقی و پنل بالابر
• تجهیزات تجاری مواد غذایی: فر نانوایی، ماکروویو، یخچال، اجاق گاز، چرخ دستی، پنل های فروشگاهی
• لوازم آشپزخانه: لباسشویی، ظرفشویی، سینک، یخچال، فریزر
کاربرد و ویژگی های ورق استیل 430
این آلیاژ جزء گروه دوم ورق استیل بگیر است. عدد «4» در گرید 430 اشاره به محتوای عمدتا کروم آن دارد. دارای 16 تا 18 درصد کروم و 12/0 درصد کربن است. این آلیاژ یک همه کاره بوده و از تمام مزایای فولاد ضد زنگ فریتی نیز برخوردار است.
فولاد ضد زنگ 430 به طور استثنایی در برابر ترک خوردگی های تنشی مقاومت می کند. به غیر از خاصیت مغناطیسی، در برابر اسیدهای آلی، نیتریک، فسفریک و استیک نیز دوام مناسبی را نشان داده است. از دیگر مزایای این محصول می توان از مقاومت در برابر اکسیداسیون در محیط های با حرارت بالا نام برد. البته لازم به ذکر است که این ورق در دمای پایین عملکرد چندان مناسبی ندارد. ترکیبی از مقاومت در برابر حرارت، شکل پذیری و مقاومت در برابر خوردگی باعث شده که در صنایع پر تعدادی بکار گرفته شود. موارد زیر تنها بخشی از موارد مصرف این ورق است:
• آستر ماشین ظرفشویی
• تزئینات خودرو
• هودها
• سقف صنعتی و روکش دیوار
• ظروف آشپزخانه
• سینک های آشپزخانه
• یخچال، فریزر و اجاق گاز
• روکش دودکش
• اتصالات
• حمل مواد شیمیایی
• تجهیزات معدن
• صنایع و محیط های با حرارت بالا
لازم به ذکر است که به دلیل نبود نیکل و مولیبدن در ساختار این ورق استیل بگیر، انتخاب آن مقرون به صرفه تر از گریدهای 300 است. بنابراین جای تعجب نیست که استفاده از این گرید از محبوبیت و گستردگی بالایی برخوردار است. چنانچه میزان قیمت ورق استیل بگیر در پیشبرد اهدافتان اهمیت دارد، انتخاب این گرید مناسب است.