بررسی آمار تولید و مصرف سنگ‌آهن و فولاد ایران و جهان

29/11/2020
بررسی آمار تولید و مصرف سنگ‌آهن و فولاد ایران و جهان
بررسی آمار تولید و مصرف سنگ‌آهن و فولاد ایران و جهان
مجله بازار فلز
مجله بازار فلز

ایران حدود 5 میلیارد تن ذخیره زمین شناسی دارد؛ با اکتشافات جدید که حدود 450 میلیون تن است، ذخایر قطعی سنگ آهن شامل مگنتیت و هماتیت برابر با 3.3 میلیارد تن با عیار متوسط حدود 45 درصد است که 90 درصد آن، مگنتیت و باقیمانده آن هماتیت می باشد. البته در فاصله سال های 51 تا 98 حدود 860 میلیون تن از این ذخایر استخراج شده است. کل استخراج سنگ آهن در سال 98 برابر با 94.808 میلیون تن بوده و پیش بینی می شود میزان استخراج در سال 99 نیز به 99.448 میلیون تن برسد.
تولید سال 97 فولاد برابر با 24.57 میلیون تن با ظرفیت اسمی 33.94 میلیون تن بوده، تولید فولاد کشور در سال 98 برابر با 30.34 میلیون تن بود. همچنین پیش بینی تولید در سال 99 نیز معادل 37.34 میلیون تن بوده است. برای دستیابی به تولید 55 میلیون تن فولاد در افق چشم انداز، سالانه 155.8 میلیون تن برای واحدهای کنسانتره سازی و 13.2 میلیون تن برای واحدهای دانه بندی و در مجموع 168 میلیون تن سنگ آهن مورد نیاز است.
براساس پیش بینی طرح جامع فولاد کشور با نگاه به میزان ذخایر قطعی و مصرف فعلی سنگ آهن در واحد کنسانتره و دانه بندی، ذخایر کشف شده موجود، تنها پاسخگوی نیاز واحدهای پایین دستی تا 10 سال بعد از افق چشم انداز 1404 است؛ بنابراین صنعت آهن و فولاد کشور برای تداوم تولید 55 میلیون تن فولاد در یک دوره 20 ساله بعد از افق چشم انداز 1404 به حداقل 1.5 میلیارد تن ذخیره قطعی جدید سنگ آهن نیاز دارد.
وضعیت تولید سنگ آهن و فولاد در جهان با شتاب بسیار کمتری نسبت به ایران در حال رشد است؛ به نحوی که مطابق آخرین برآوردها تولید جهانی سنگ آهن سالانه 0.9 درصد تا سال 2028 رشد خواهد کرد. در سال 2019، رشد تولید سنگ آهن جهانی برابر 4.7 درصد بوده است؛ حال آنکه در سال 2020 به دلیل مسائل عمدتا مرتبط با همه گیری بیماری کووید-19 شامل قرنطینه گسترده جهانی، تعطیلی پروژه های زیرساختی، کاهش رشد تولید و تعطیلی معادن سنگ آهن به خصوص در کانادا، آفریقای جنوبی، پرو و هند این رشد به 0.8 درصد رسیده است. رشد تولید جهانی فولاد نیز به تاثیر از همه گیری بیماری کووید-19 در سال 2020 افت قابل توجهی داشته به نحوی که رشد تولید فولاد چین از 7.7 درصد در 2019 به 3.6 درصد در 2020 رسیده است. 
با توجه به رشد تولید سالانه 0.9 درصدی طی سال های 2009 تا 2018، fitch forecast پیش بینی می کند تولید جهانی سنگ آهن از 2850 میلیون تن در سال 2019 به 3119 میلیون تن در سال 2028 خواهد رسید.
رشد عرضه در درجه اول تحت تاثیر هند و برزیل است، جایی که واله قرار است تولید خود را گسترش دهد تا تراز منفی عرضه 80 میلیون تنی که تحت تاثیر شکستن سد معدن واله در برزیل رخ داد تا سال 2022 جبران شود. بر این اساس واله همچنان در تولید جهانی پیشتازی خواهد کرد. از طرف دیگر، معدنکاران در چین که بالاتر از منحنی هزینه سنگ آهن فعالیت می کنند، به دلیل افت عیار سنگ معدن مجبور به کاهش تولید خواهند شد.
درسال 2019 به دلیل طوفان ورونیکا و همچنین سایر مشکلات عملیاتی که بر تولید در معادن بزرگ تاثیر می گذاشت، fitch پیش بینی های تولید سنگ آهن خود را برای استرالیا از 903.6 میلیون تن به 882 میلیون تن کاهش داد.
تحلیلگران انتظار دارند تولید معدن آهن در استرالیا طی سال های 2019 تا 2028 فقط 0.4 درصد رشد داشته باشد که این مقدار در 10 سال گذشته10.4 درصد بوده است. در آوریل سال 2019، ریوتینتو با کاهش 14 میلیونی تولید سنگ آهن رو به رو شد که این امر در نتیجه طوفان ورونیکا و آتش سوزی در تاسیسات بندر cape lambert اتفاق افتاد که BHP به دنبال این اتفاق و تاثیرات طوفان ورونیکا تولید سنگ آهن خود را در سال 2019 قطع کرد.
در ژوئن 2019، BHP از بازگشت به ظرفیت تولید کامل در عملیات سنگ آهن استرالیای غربی (WAIO) گزارش داد که منعکس کننده افزایش 12 درصدی از مارس 2019 است.
fitch پیش بینی می کند به دلیل هزینه های عملیاتی پایین و پروژه خط لوله جامد برزیل از تولید سنگ آهن با کیفیت بالا که به طور فزاینده مورد علاقه تولیدکنندگان فولاد چینی است، بهره مند خواهد شد.
بر اساس  پیش بینی صورت گرفته، در سال 2019 تولید سنگ آهن برزیل به 443 میلیون تن کاهش پیدا کرده، دوباره به رشد برگردد و تا سال 2028 به 567 میلیون تن برسد که این میزان به طور متوسط 1.5 درصد رشد سالانه محسوب می شود.
شکستن سد برومادینیو باعث ایجاد جنجال های زیادی در مورد عملیات واله شد. 
در برزیل معدن بروکوتو پس از 6 هفته بیکاری، مجدداً شروع به کار کرد و پس از صدور رای دیگری از سوی دادگاه تعطیل و سرانجام در ماه ژوئن دوباره بازگشایی شد.
در جولای 2018 کمیسیون اروپا برای محافظت از بازار داخلی شروع اعمال سهمیه های تعرفه روی 26 نوع محصول فولادی را اعلام کرد. در ژانویه  2019، این محدودیت ها تا جولای 2021 تمدید شدند. این سهمیه روی متوسط واردات سه سال گذشته به علاوه 5 درصد تعیین شده است. واردات بالاتر از این میزان مشمول تعرفه  25 درصدی خواهد شد. 
چین به تنهایی 48 درصد فولاد جهانی را مصرف می کند؛ در حالی که کل آسیا 68 درصد کل فولاد جهان را مصرف می کند؛ در آسیا (به جز چین)، تقاضای فولاد حدود 4 درصد در 2018 افزایش پیدا کرد. هند یکی از سریع ترین بازارهای جهان از نظر رشد است. مصرف فولاد بالا احتمالاً در دو سال آینده حفظ خواهد شد و با نرخ های سود پایین تر حفظ می شود. پروژه های عمرانی همچون جاده بهاراتمالا و طرح بزرگراه ها، برنامه بهبود تدارکات ساگالمالا، برقی کردن خطوط راه آهن، راهروهای حمل و نقل مخصوص و تولید ریل مترو نیز تقاضا را افزایش خواهد داد. 
مصرف فولاد در ترکیه در مجموع در سال 2018، سی میلیون تن بود. این کشور یک تولیدکننده اصلی فولاد است، که 20 درصد تجارت بین منطقه ای را در قراضه های آهن دارد. افزایش شدید نرخ های سود در نیمه  دوم سال 2018 یک ضربه اساسی به صنعت ساخت و ساز وارد و تقاضا را در 2019-2020 سرکوب کرد. تولید فولاد ترکیه در فاصله ژانویه-فوریه 2019 به صورت سالانه 16 درصد افت داشت؛ چون تعدادی از کارخانه های فولاد به خاطر کمبود تقاضا بسته شدند. این وضعیت احتمالاً به خاطر توقف پروژه های سرمایه ای و پروژه های کنونی که از قبل توسط دولت شروع شده اند، باعث ضربه زدن به تقاضای فولاد می شود، بدتر خواهد شد. 
مطابق تخمین های اولیه، مصرف فولاد آمریکای شمالی در 2018، به میزان 4 درصد افزایش یافت. افزایش مصرف با یک تشدید در بخش انرژی، افزایش در سرمایه گذاری مالی و مصرف بالای مصرف کننده تقویت شد. در آمریکای شمالی انتظار می رود که فروش  خودرو کاهش پیدا کرده و نرخ های بهره بالاتر فعالیت را در ساخت وساز مسکونی و غیرمسکونی متوقف خواهد کرد.  این روندها با افزایش آثار منفی کرونا بدتر هم شد.
در شروع 2019، اکثریت کارشناسان کاهشی در قیمت های فولاد، سنگ آهن و زغال سنگ پیش بینی می کردند. با این حال، در اواخر ژانویه، یک سد در معدن والز کورگو دو فجائو در جنوب برزیل شکست، که بیش از 200 نفر را کشت و باعث بسته شدن سدهای رودخانه  بالادست شد. همچنین قانونگذاران، عملیات معدن بروکوتو در جنوب شرق برزیل که دارای ظرفیت سالانه 30 میلیون تن بود، را متوقف کردند تا بازرسی هایی را انجام دهند. پس از اینکه واله یک رویداد فورس ماژور اعلام کرد، قیمت سنگ آهن حدود 30 درصد افزایش یافت.  وضعیت بازار ضایعات آهنی عمدتاً به روابط تجاری بین آمریکا و ترکیه وابسته است، که بزرگ ترین صادرکنندگان و واردکنندگان آهن و ضایعات آهنی هستند. واردات ضایعات آهنی ترکیه 1.5 درصد افت کرد و به 20.7 میلیون تن در سال رسید. اما ارزش واردات به 7.1 میلیارد دلار رسید که 16.3 افزایش داشت. آمریکا نیز یک مصرف کننده عمده ضایعات است، و برخلاف ترکیه، وارداتش را به بیش از 5 میلیون تن افزایش داده است، که یک رکورد تاریخی برای کشور است.