وجود صنایع بالادستی و پایین دستی منجر به ایجاد ارتباط میان محصولات این صنایع می شود. مثلاً در زنجیره تولید فولاد، روند تبدیل محصولات به این صورت است: استخراج از معدن، سنگ آهن، کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و فولاد.
اول اینکه در زنجیره های تولید محصول نهایی ارزش افزوده بالاتری دارد و از همه گران تر معامله می شود. بدیهی است که پروسه طولانی تری در تولید محصول نهایی طی شده است و باید گران تر باشد.
دوماً چون این محصولات از یک صنعت هستند، نرخ همگی آنها با یکدیگر در ارتباط مستقیم است و میانشان کوریلیشن قوی وجود دارد.
در صنعت فولاد ایران، ضرایبی که میان محصولات فولادی وجود دارد بر اساس نرخ بیلت فولاد خوزستان در هر فصل سنجیده می شود. البته تعیین این ضرایب در ایران کاملا دستوری است. در گذشته ضریب گندله 23.5 درصد بیلت فولاد خوزستان بود. اما در گزارش های اخیر شرکت های فولادی و سنگ آهنی، شاهد افزایش این ضریب به 26.5 هستند.
شرکت هایی که زنجیره تولید کامل دارند از تغییرات ضرایب متضرر نمی شوند. اما شرکت هایی که مواد اولیه خود را خریداری می کنند، بسته به میزان تغییر ضرایب ممکن است حاشیه سودشان افت داشته باشد.همواره وجود نرخ های دستوری برای صنایع و به طور کلی اقتصاد کشور زیان داشته و خواهد داشت.
در حال حاضر صحبت از قانون جدیدی است که صادرات فولاد دیگر معاف از مالیات نخواهد بود و برای نرخ فروش فولاد در بورس کالا کف 80 درصد قیمت جهانی را تعیین می کند. البته با وجود باز بودن سقف رقابت در بورس کالا، همواره این نگرانی برای شرکت هایی که مواد اولیه خود را به نرخ بازار جهانی می خرند، وجود دارد که شاید نتوانند در بورس کالا محصول خود را با قیمت منصفانه بفروشند و تقاضا برای محصولشان صرفا در کف قیمتی وجود داشته باشد.
این قانون به زودی در مجلس بررسی خواهد شد اما در صورت تصویب این قانون، گفته می شود که بسیاری از طرح های فولادی فعال در کشور دیگر اقتصادی نخواهند بود و ممکن است به مرحله بهره برداری نرسند.
