فولاد پس از نفت خام دومین ماده پرمصرف جهان است که کاربردهای زیادی از قبیل استفاده در صنایع ساختمان، خودرو، لوازم خانگی، تولید قطعات و... دارد. رشد مصرف فولاد در کشورهای مختلف را به منزله رشد اقتصادی آن کشورها بر میشمارند. به این معنا که رشد هر یک درصد در مصرف محصولات فولادی در یک اقتصاد، برابر رشد اقتصادی ۸۵/ ۰ درصدی در آن کشور است.
در سالهای اخیر مصرف محصولات فولادی رو به افزایش بوده است. بهگونهای که در سال ۲۰۱۹ تولید فولاد خام در دنیا به حدود ۱۸۷۰ میلیون تن نیز رسیده است. و همانطور که در بیشتر صنایع، چین به عنوان بزرگترین تولید کننده و مصرفکننده شناخته میشود در این صنعت نیز با تولید ۹۹۶ میلیون تن بزرگترین تولیدکننده فولاد در جهان بهشمار میرود.
پس از چین، هلند و سپس ژاپن با تولید۱۱۱ و ۹۹ میلیون تن بزرگترین تولیدکنندگان فولاد در جهان بهشمار میروند. البته با توجه به شیوع کرونا در این روزها طبق گزارش نشریه world steel تولید فولاد در جهان طی سال ۲۰۲۰ با کاهش ۲/ ۳ درصدی روبهرو بوده است. البته در این بین هنوز هم چین بارشد ۵/ ۴درصد در تولید ظرف امسال روبهرو بوده است که نشان از بهبود شرایط در این کشور میدهد. در این بین ایران با تولید ۳۲ میلیون تن فولاد در کشور در سال۱۳۹۹ در رتبه دهم تولید فولاد در جهان قرار دارد که با وجود شیوع گسترده کرونا در کشور و افت ۲/ ۲ درصدی طی ماه سپتامبر امسال، در مجموع با رشد ۳/ ۹ درصدی در تولید فولاد روبهرو بوده است که خود حاکی از آن است که کرونا هم نتوانسته حریف تولید فولاد ایرانی شود.
شرکتهای فولادی فعال علاوه بر تامین نیازهای داخلی توانستهاند مازاد تولید را جهت صادرات، روانه بازارهای خارجی کنند. به طوری که فولاد مبارکه اصفهان و فولاد خوزستان به ترتیب در سالهای 98 و6 ماهه 99 توانستهاند با صادرات حدود 64 هزار میلیارد ریالی و 41 هزار میلیارد ریالی سهم ارزندهای را در جهت تحقق سیاستهای افزایش تولید و فروش صادراتی ایفا کنند. همچنین فروش 6 ماهه شرکتهایی مانند فولادمبارکه با رشد فروش 37 درصدی و فولاد خوزستان با رشد فروش 6 ماهه 41 درصدی و نیز رشد تولید 11درصدی نشان از وضعیت مطلوب شرکتهای فولادی حاضر در بازار سرمایه میدهد.
در این بین اما، با توجه به محدودیتهای ارزی و صادراتی، با کاهش صادرات فولاد به طور متوسط 32 درصدی از ابتدای سال مواجه شدیم که این خود موجب میشود بحران ارزی تشدید شده و هر روز بر وخامت آن افزوده شود. همچنین این موضوع باعث میشود تا در بلندمدت ایران به عنوان دهمین تولیدکننده فولاد در جهان، جایگاه صادراتی خود را از دست بدهد و جالب اینکه هند به سرعت در حال استفاده از این فرصت پیش آمده و جذب مشتریان ایران است.
چنین شرایطی در اقتصاد کلان بهعلاوه خروج سرمایه از بورس، ناشی از فروش سهام عدالت توسط بانکها و سهامداران، ضعف حاکمیت در مدیریت بازار سرمایه و اطمینان بخشی به سهامداران، نزدیکی به انتخابات آمریکا و فضای نامشخص آن، اقدام وزارت صمت در تعیین سقف قیمتی و ریسک افت فروش و سودآوری زنجیره فولاد و نیز بروز شایعاتی مبنی بر افزایش نرخ سود سپرده بانکی موجب شده است تا بهرغم افزایش افسار گسیخته قیمت دلار، ارزش بازار سرمایه و بهدنبال آن ارزش بازار شرکتهای فولادی 8/ 11 درصد کاهش یابد.
حال آنکه، شرکتهای معدنی و فولادی نیازمند تهیه و تدوین یک نقشه راه بلندمدت در زمینه تولید و مهمتر از همه در زمینه صادرات هستند. زیرا ایران با داشتن پتانسیلها و منابع عظیم در این بخش میتواند به یک قطب تولید فولاد در جهان تبدیل شود و این مهم با توجه به تحریمهای سخت در زمینه صادرات نفتی، میتواند به عنوان یک روش ارزآوری مورد توجه قرار گیرد. صادرات این محصول استراتژیک و تسعیر ارزهای حاصل از صادرات، میتواند این صنعت را به یکی از سودآورترین صنایع کشور تبدیل کند و بیش از پیش مورد توجه اهالی بازار سرمایه قرار گیرد.