زمان آن رسیده که تحلیلگران بین‌المللی اعتراف کنند که برآورد درستی نسبت به آینده سنگ‌آهن نداشتند و برخلاف برآوردهای اولیه آنها، شیوع کرونا نه‌تنها نتوانست نرخ سنگ‌آهن را کاهشی کند که شاهد افزایش قابل توجه بهای این محصول در هفته‌های اخیر بودیم، به‌گونه‌ای که نرخ هر تن سنگ‌آهن ۶۵ درصد برزیل تحویل بندر Qingdao چین در روزهای ابتدایی سپتامبر از مرز ۱۴۰ دلار نیز گذشت و به این ترتیب سنگ‌آهن به بیشترین رقم ظرف ۶ سال اخیر رسید.
افزایش فراتر از پیش‌بینی تقاضای فولاد چین پس از کنترل ویروس کرونا در این کشور عامل اصلی رشد تقاضای جهانی برای سنگ‌آهن و افزایش نرخ این محصول بود. میزان واردات سنگ‌آهن چین در سه ماه گذشته، نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش ۲۰ درصدی داشته است. البته بهای فولاد در چین در روزهای اخیر اندکی افت داشت که همین موضوع باعث شد تا روند رو به رشد نرخ جهانی سنگ‌آهن باوجود استمرار تقاضا برای آن متوقف شود. هرچند که باتوجه به آغاز به کار کوره‌های بلند فولادسازی در دنیا از ماه اکتبر و همچنین روند رو به رشد نرخ کامودیتی‌ها با کاهش ارزش دلار اغلب فعالان بازار معتقدند که بهای سنگ‌آهن مجدد به فاز افزایشی خود برمی‌گردد. دوشنبه در بازار فیزیکی شمال چین، سنگ‌آهن عیار ۶۲ درصد با ۱/۱ درصد رشد به ۷۵/۱۳۰ دلار در هر تن رسید که رکورد جدید شش و نیم ساله برای این کامودیتی فولادساز به شمار می‌رود.
نادرست شدن برآوردهای تحلیلگران بازار سنگ‌آهن با دست‌کم گرفتن چین
گای لو پیج، مدیر موسسه مالی RM درخصوص غلط از آب درآمدن پیش‌بینی‌های تحلیلگران دنیا درخصوص کاهش قیمت جهانی سنگ‌آهن در سال ۲۰۲۰ می‌گوید: درحالی که اغلب تحلیل‌های بین‌المللی از افت بهای جهانی سنگ‌آهن در اثر کاهش تقاضای جهانی فولاد با شیوع ویروس کووید-۱۹ خبر می‌داد، شاهد آن بودیم که پس از دورانی کوتاه که بازار سنگ‌آهن با کاهش تقاضا و قیمت روبه‌رو شد، مجدد وارد فاز افزایشی شد. دست‌کم گرفتن تقاضای چین برای سنگ‌آهن و عدم پیش‌بینی بازگشت سریع این کشور به شرایط عادی علت اصلی نادرست بودن برآوردهای اولیه نسبت به این بازار بود. چین پس از مدتی کوتاه به قرنطینه‌های سختگیرانه خود پایان داد و افزایش قابل توجه تقاضای این کشور برای فولاد باعث رشد تقاضای جهانی سنگ‌آهن شد، به‌گونه‌ای که باید اذعان کرد در اواخر ماه آگوست امسال (هشتمین ماه سال ۲۰۲۰)، ورق در بازار عرضه و تقاضای سنگ‌آهن دنیا برگشت و تقاضای چین توانست بازارهای دنیا را تحت‌الشعاع قرار داده و نشان دهد که تمامی پیش‌بینی‌ها برای کاهش مصرف امسال نادرست بوده است.
استمرار روند کاهشی تولید سنگ‌آهن در عین رشد تقاضا
مارک ایمز که مدیر غیر اجرایی معدن مگنتیت استرالیای جنوبی، نیز علت برآوردهای نادرست اقتصادی موسسات مختلف درخصوص بهای سنگ‌آهن را نداشتن برآورد درست این موسسات از عرضه و تقاضا در این بازار می‌داند. وی معتقد است که افزایش قیمت‌های فعلی در بهای سنگ‌آهن برای فعالان این صنعت اتفاقی عجیب نبوده و از حدود یک سال و نیم قبل نیز قابل پیش‌بینی بود. با این وجود اغلب تحلیلگران بین‌المللی به استمرار روند افزایشی تقاضا در چین بدبین بوده و به همین علت با شیوع ویروس کرونا با برآورد کاهش تقاضا به این نتیجه رسیدند که روند کاهشی در نرخ سنگ‌آهن ادامه پیدا کرده و حتی ممکن است قیمت‌ها به کمترین رقم ظرف ۱۸ ماه اخیر برسد. با این وجود شاهد بودیم که قیمت‌ها پس از زمان اندکی کاهش وارد مدار صعود شد.
در سال‌های اخیر روند رو به رشد تقاضای جهانی برای فولاد باعث شده تا میزان تقاضا برای سنگ‌آهن نیز افزایشی باشد.
پس از کنترل کرونا در چین باتوجه به اقدامات حمایتی دولت این کشور از فعالیت‌های ساخت و ساز به منظور افزایش تولید ناخالص داخلی در این کشور، میزان تقاضا برای فولاد بالا رفت که همین موضوع به‌طور مستقیم بر تقاضای سنگ‌آهن اثرگذار شد اما شیوع کرونا در دنیا و درگیری سایر کشورها با این ویروس از سویی از سطح تولید جهانی این محصول کاسته بود و از طرف دیگر نیز حمل و نقل بین‌المللی را محدود کرده بود که همین موضوع تامین سنگ‌آهن را برای فولادسازان چین دشوار کرده و عاملی در جهت رشد قیمت این محصول شد. برزیل به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سنگ‌آهن دنیا چند ماهی است که به‌صورت جدی درگیر شیوع ویروس کرونا بوده و همین موضوع نیز باعث شده تا از سطح تولید این سنگ‌آهن در این کشور کاسته شود. استرالیا نیز به‌عنوان دیگر کشور بزرگ تولیدکننده سنگ‌آهن دنیا از اثرات شیوع این ویروس در امان نمانده و همین موضوع نیز بر استمرار کمبود در بازارهای جهانی اثرگذار شده است.
بررسی محموله‌های سنگ‌آهن سه کشور اصلی تولیدکننده سنگ‌آهن دنیا یعنی استرالیا، برزیل و آفریقای جنوبی توسط گروه مطالعاتی UBS نشان داده که در هفته منتهی به ۶ سپتامبر امسال، کل محموله‌های صادراتی سنگ‌آهن این ۳ کشور، کاهش ۷ درصدی داشته و به ۵/۲۴ میلیون تن رسیده است. البته این کاهش عمدتاً مربوط به برزیل بوده است چرا که میزان کاهش صادرات سنگ‌آهن برزیل ۱۶ درصد بوده اما تغییری در محموله‌های صادراتی استرالیا ایجاد نشده و میزان محموله‌های آفریقای جنوبی نیز در این مدت رشد داشته است.
رشد تقاضا با شروع به‌کار کوره‌های بلند فولادسازی
طی یک ماه گذشته تعدادی از تولیدکنندگان فولاد چین با روش کوره بلند که در اثر کرونا و کاهش موقت تقاضا، تولید خود را متوقف یا کاهش داده بودند، مجدد شروع به کار کردند که همین موضوع تاثیری بسزا در داغ شدن بازار سنگ‌آهن دنیا داشت. اما براساس پیش‌بینی UBS راه‌اندازی مجدد کوره‌های بلندی که متوقف شده‌اند زمانبر بوده و حتی ممکن است یک ماه نیز به طول انجامد. براساس تخمین این موسسه حدود ۳۰ درصد ظرفیت کوره‌های بلند تولید فولاد در دوران کرونا از کار ایستاد و با رشد مجدد تقاضا برآورد می‌شود که ۲۲ کوره بلند فولادسازی آماده آغاز به کار هستند.
شرکت ژاپنی نیپون استیل ازجمله مجموعه‌هایی بود که در ماه فوریه ۶ کوره از ۱۶ کوره بلند خود را از مدار تولید خارج کرد و حالا پیش‌بینی می‌شود ۲ کوره این شرکت تا ماه اکتبر به مدار تولید بازگردد. هلدینگ ژاپنی JFE نیز در دوران شیوع کرونا ۲ کوره بلند خود را از مدار تولید خارج کرد و برآورد می‌شود که در هفته‌های آتی (ماه اکتبر) یکی از کوره‌های این مجموعه به مدار تولید بازگردد. وارد مدار تولید شدن کوره‌های بلند فولادسازی در هفته‌های آتی میزان تقاضای جهانی برای سنگ‌آهن را افزایش خواهد داد و عاملی در جهت تقویت قیمت‌ها خواهد بود.
روند کاهشی نرخ استمرار نخواهد یافت
براساس گزارش پلتس، میانگین بهای هر تن سنگ‌آهن در ماه آگوست برای عیار ۶۲ درصد ۵۳/۱۲۲ دلار؛ برای عیار ۵۸ درصد برابر ۰۷/۱۰۳ دلار بوده که این نرخ ها نسبت به بهای این محصول در ماه آوریل افزایش ۴۶ و ۶۴ درصدی داشته است. سنگ‌آهن ۵۸ درصد (عیار پایین)، ۶۲ درصد (عیار معیار) و ۶۵ درصد (پرعیار) است که عموماً تقاضای بالاتری برای سنگ‌آهن پرعیار وجود دارد.
این روند افزایشی نرخ سنگ‌آهن در روزهای ابتدایی سپتامبر نیز ادامه داشت اما در هفته دوم ماه سپتامبر روند رو به رشد نرخ سنگ‌آهن، تحویل بنادر چین ادامه پیدا نکرد و با اندکی کاهش نیز روبرو شد. براساس گزارش متال بولتن، این کاهش نرخ ارتباطی با کاهش تقاضا برای این محصول ندارد و میزان تقاضا برای واردات سنگ‌آهن چین تغییری نکرده است. اما کاهش نسبی در روند رو به رشد تقاضای فولاد این کشور باعث شده بازار سنگ‌آهن نیز تضعیف شود.
با وجود روند کاهشی نرخ سنگ‌آهن در چین اما بعید به‌نظر می‌رسد که این روند در این بازار ادامه داشته باشد. از سویی همچنان پروژه‌های ساخت و ساز در چین ادامه دارد و همین موضوع عاملی در جهت استمرار تقاضا در زمینه فولاد است.
از سوی دیگر سایر کشورهای دنیا نیز درحال بازگشت به شرایط عادی بوده و پیش‌بینی افزایش تقاضا باعث شده تا واحدهای تعطیل شده فولادی شروع به‌کار کنند که همین موضوع عاملی در جهت تقویت تقاضا برای سنگ‌آهن در ماه اکتبر خواهد بود.
نکته تاثیرگذار دیگر در این بازار، تصمیم فدرال رزرو مبنی بر استمرار بهره صفر در آمریکا است که این موضوع عاملی در جهت تقویت بازارهای کالایی و افزایش نرخ فولاد در هفته‌های آینده خواهد بود که خود می‌تواند به تقویت بیشتر بازار سنگ‌آهن کمک کند. بنابراین اگرچه قیمت سنگ‌آهن ظرف هفته اخیر وارد فاز کاهشی شده اما بعید به‌نظر می‌رسد که این روند ادامه داشته باشد.
براساس گزارش منتشر شده از سوی هلدینگ UBS، میزان تقاضای جهانی برای سنگ‌آهن ظرف ۵ سال اخیر ۲۶ درصد افزایش داشت. این درحالی است که میزان عرضه شرکت‌های بزرگ سنگ‌آهنی همچون ریوتینتو، BHP و Fortescue ظرف همین زمان تنها ۶ درصد افزایش پیدا کرده‌اند، بنابراین روند رو به رشد قیمتی در این بازار امری واضح و بدون تردید است.
فرصتی برای تولیدکنندگان مگنتیت
اگرچه روند رو به رشد قیمتی باعث شده تمامی تولیدکنندگان سنگ‌آهن در دنیا از شرایط ایجاد شده منتفع شوند، اما در همین زمان نیز وضعیت برای تولیدکنندگان محصولات با عیار مختلف متفاوت بوده و تولیدکنندگانی که به معادن با عیار بالاتر دسترسی دارند محصول با نرخ بالاتری را با صرف هزینه کمتر تولید کرده و سود بیشتری نیز به دست می‌آورند.
در شرایطی که شیوع کرونا باعث شده از تولید سنگ‌آهن مرغوب در دنیا کاسته شود، چینی‌ها که در اوج تقاضای خود برای سنگ‌آهن قرار دارند، سنگ‌آهن کم عیار و پرعیار را مخلوط کرده و به این ترتیب ماده معدنی مورد نیاز خود را تولید می‌کنند.
در این میان سنگ‌آهن DSO بیشترین ارزش افزوده را برای تولیدکننده به همراه دارد. میزان تولید سنگ‌آهن با خلوص بالا بسیار کم بوده اما تعداد معادن با این قابلیت در دنیا محدود هستند. این نوع سنگ‌آهن از معادن با عیار بالا استخراج شد و با اندکی فرآوری قابلیت عرضه به بازار را دارد که همین موضع باعث می‌شود هزینه‌های تولید آن در کمترین میزان ممکن باشد.
معادن مگنتیتی سنگ‌آهن نیز از دیگر ذخایر معدنی این فلز در دنیا هستند که محصولی با کیفیت بالا از آنها تولید می‌شود. اغلب معادن مگنتیت در دنیا عیار پایینی دارند اما امکان تولید محصول با عیار بالا از آنها براساس خاصیت مغناطیسی مگنتیت وجود دارد. کافی است سنگ‌آهن خرد شده و سپس با استفاده از خاصیت مغناطیسی با آهن‌رباهای بزرگ جداسازی شود تا به این ترتیب کنسانتره آهن با عیار بالا تولید شود. در کاهش سنگ‌آهن پرعیار در دنیا، سنگ‌آهن مگنتیتی مشتریان زیادی پیدا کرده است. با انجام فرآوری می‌توان عیار کنسانتره معادن مگنتیتی را به بیش از ۷۰ درصد نیز رساند.
رویای افزایش قیمت سنگ آهن به واقعیت پیوست
روند افزایشی نرخ سنگ‌آهن در روزهای ابتدایی سپتامبر ادامه داشت اما در هفته دوم ماه سپتامبر روند رو به رشد نرخ سنگ‌آهن، تحویل بنادر چین ادامه پیدا نکرد و با اندکی کاهش نیز روبه‌رو شد. براساس گزارش متال بولتن، این کاهش نرخ ارتباطی با کاهش تقاضا برای این محصول ندارد و میزان تقاضا برای واردات سنگ‌آهن چین تغییری نکرده است. اما کاهش نسبی در روند رو به رشد تقاضای فولاد این کشور باعث شده بازار سنگ‌آهن نیز تضعیف شود.
منبع: دنیای اقتصاد