طی ماه‌های اخیر تولید قوی فولاد ضد زنگ از سوی چین مهم‌ترین عامل حمایت از قیمت نیکل بوده است. کاهش موجودی سنگ معدن در بنادر این کشور همچنین نگرانی‌ها را درباره زنجیره تامین داخلی آلیاژ نیکل و قراضه آن را افزایش داده است.
تاثیر واقعی این رخداد‌ها کماکان در بازار به‌طور کامل خود را نشان نداده است. مطمئناً نوسان‌های قیمتی بیشتری را پیش‌رو خواهیم داشت. اما از سوی دیگر کاهش عرضه اندونزی هم به صنعت فولاد چین فشار آورده است و حالا عملا تمام تحولات بازار نیکل در جهان به عملکرد و تصمیمات این دو کشور گره خورده است. شرکت معتبر خدمات مالی و بانکداری هلندی (ING) به بررسی وضعیت بازار نیکل و چشم‌انداز کوتاه‌مدت آن پرداخته است.
استنلس استیل، محافظ تقاضا برای نیکل
پس از شیوع ویروس کرونا و چنبره رکود اقتصادی روی صنایع جهان و تعطیلی بسیاری از کارخانه‌ها و تضعیف شدید تقاضا، روزهای تاریکی در انتظار نیکل تصور می‌شد. اما ابرقدرت صنعتی شماره یک این روزها، یعنی چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده استنلس استیل در جهان با قدرت تمام در حال افزایش رشد تولید خود است. به ویژه تولید استنلس استیل سری ۳۰۰ که با حاشیه سود بسیار خوب در حال عرضه به بازار است و از نیکل در ساخت آن استفاده می‌شود. تولید این سری آلیاژ فلزی از ماه ژوئن تا کنون به‌طور متوسط ۵/۸ درصد افزایش را نسبت به مدت مشابه در سال گذشته تجربه کرده است و نرخ بالای تولید کنونی کارخانه‌ها نیز حاکی از آن است که احتمالا در ماه آگوست نیز میزان حجم تولید افزایش بیشتری را حتی تجربه کرده است.
کشور اندونزی نیز طی سال‌های اخیر دست به توسعه کارخانه‌های پایین‌دستی خود زده است تا به جای تکیه بر صادرات سنگ معدن نیکل بیشتر به تولید در صنایع پایین دستی مصرف‌کننده این ماده معدنی توجه کند. همین امر منجر به افزایش تولید قوی شرکت‌های استنلس استیل در این کشور شده است. کارخانه‌ها در اروپا و ایالات متحده آمریکا نیز طی ماه‌های اخیر کم‌کم تولید خود را آغاز کرده‌اند و به دنبال بازگشت به سطوح قبلی تولید خود هستند. نکته مهمی که در این میان وجود دارد آنجاست که بازار محصولات ضد زنگ همچنان ضعیف است چرا که هنوز سرعت و حجم بازگشت تقاضا در بازار بسیار کم است.
ممنوعیت‌های صادراتی اندونزی و مشکلات زنجیره تامین
آن‌گونه که در گزارش گروه ING آمده است، حجم سنگ معدن نیکلی که در اختیار چین قرار می‌گیرد و در بازار برای عرضه موجود است، به سرعت در حال کاهش است. این مساله نگرانی‌های جدی را در مورد کمبود مواد اولیه مورد نیاز صنایع به وجود آورده است. به دنبال سیاست‌های ضد صادراتی دولت اندونزی که از ابتدای سال جاری با شدت و حساسیت بیشتری پیگیری می‌شود، صادرات سنگ معدن نیکل از این کشور به چین شدیدا کاهش یافته است و عملا دیگر تاثیری در بازار چین ندارد. حالا با کنار رفتن اندونزی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان نیکل به چین، فیلیپین به‌عنوان تنها گزینه موجود در بازار از میان تولیدکنندگان بزرگ در برابر شرکت‌های چینی باقی مانده است. در نتیجه همین وضعیت، صادرات نیکل از فیلیپین به چین به سرعت در حال افزایش است. این کشور به تامین‌کننده عمده تولیدکنندگان ضد زنگ در این کشور تبدیل شده است، اما همچنان مشکل کمبود نیکل در موجودی‌های انبارها حاد و خطرناک است.
در سال جاری تنها شیوع بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ نبود که بر تولید و استخراج سنگ معدن در سه ماه ابتدایی سال ۲۰۲۰ تاثیر گذاشت. شرایط آب و هوایی نامساعد هم از عواملی بود که منجر به افت قابل توجه تولید سنگ معدن شد. در کنار آن با اختلال در زنجیره حمل و نقل، به‌طور کلی میزان صادرات سنگ معدن به چین نسبت به مدت مشابه سال گذشته دچار کاهش زیادی شد که این کاهش از ماه ژوئن به این سو سرعت بیشتری نیز به خود گرفت. به‌طور سنتی، محموله‌های صادراتی سنگ معدن فیلیپین از الگوی فصلی قوی پیروی می‌کند. بازار تمایل دارد که با آغاز فصل بارندگی در ماه اکتبر عرضه خود را کاهش دهد. در چنین شرایطی، موجودی سنگ معدن در بنادر چین در حال حاضر کاهش یافته و قیمت سنگ معدن طی هفته‌های اخیر به سرعت در حال افزایش است.
اثر قراضه در بازار
فشار از سوی عرضه سنگ معدن به‌طور بالقوه می‌تواند منجر به کاهش بیشتر در تولید (NPI) چین شود، گرچه هنوز اطلاعات تایید شده‌ای در این باره وجود ندارد. در صورتی که این اتفاق رخ دهد، باید فشار جدیدی در سهم بازار تولید ضدزنگ چین در برابر عرضه سنگ معدن اندونزی ایجاد شود. یکی از موضوعات اصلی در صنعت نیکل طی سال‌های اخیر افزایش سریع ظرفیت تولید NPI توسط اندونزی بوده است و انتظار می‌رود بخش زیادی از آن به سوی بازار چین سرازیر شود تا شاید ظرفیت‌های بزرگ فولاد ضد زنگ این کشور را تامین کند.
توسعه سریع تجارت NPI در اندونزی در کنار ممنوعیت و کاهش صادرات سنگ معدن، باعث به وجود آمدن جریانی برای جایگزینی NPI با سنگ معدن در بازار چین بود و این امر باعث کاهش سهم تولیدکنندگان چینی از بازار قراضه نیکل شده است. کاهش حاشیه سود تولید NPI منجر به افت ۱۰۰ هزار تنی تولید نیکل در میان تولیدکنندگان NPI چینی در سال جاری شده است.
البته اخیرا اوضاع برای تولیدکنندگان NPI چینی اندکی بهبود یافته است، زیرا حاشیه سودهای ضمنی طی چند هفته گذشته برای آنان بهبود یافته است. افزایش تقاضا از سوی کارخانه‌های تولید ضدزنگ به افزایش قیمت NPI کمک کرده است.
آینده نیکل چه خواهد بود؟
تقاضای شدید از سوی تولیدکنندگان استنلس استیل درکنار مشکلات عرضه سنگ معدن برای تولید NPI در چین به معنای سازنده به نظر رسیدن بازار نیکل در کوتاه‌مدت است. اما کماکان دو سوال درباره وضعیت بازار نیکل باقی مانده است.
نخست اینکه آیا می‌توان رشد سریع در تولید ضد زنگ را حفظ کرد؟ پاسخ آن است که حداقل در کوتاه‌مدت، این امر می‌تواند تحقق یابد. انتظارات بازار این گونه است که تقاضا معمولا در ماه‌های سپتامبر و اکتبر طبق الگوی فصلی که در مورد سایر فلزات صنعتی نیز صادق است، قوی‌تر خواهد بود است. سوال دوم هم آنجاست که به رغم مشکلات در صادرات سنگ معدن، اندونزی تا چه زمانی می‌تواند صادرات NPI خود به چین را افزایش دهد؟ پاسخ این سوال نیز تاحد زیادی روشن است، با وجود ظرفیت‌های جدید و فراوان چین در طی فصل دوم و سوم سال جاری، بازار در ابتدا انتظار داشت که افزایش صادرات به بازار چین سریع‌تر رخ دهد. با اینکه تاکنون چنین نشده است، اما با اطمینان می‌توان گفت که این اتفاق خواهد افتاد و تنها دیر یا زود رخ دادن آن نامشخص است.
منبع: دنیای اقتصاد