توسعه معادن و صنايع معدني از مهمترين سياست‌هاي دولت براي جلوگيري از خام‌فروشي و ايجاد ارزش‌افزوده بيشتر به شمار مي‌رود كه با اجراي آن، استان‌هاي مختلف از جمله مناطق كم‌برخوردار در مسير توسعه گام بر مي‌دارند.
به منظور توسعه معادن و صنايع معدني و توسعه صادرات مواد معدني فرآوري شده از كشور، توسعه معدن و صنايع معدني در استان‌هاي مستعد در دستور كار ستاد اقتصاد مقاومتي استان‌ها قرار گرفته است.
در اين راستا، سازمان برنامه و بودجه با انتشار گزارش خلاصه اهم عملكرد دولت يازدهم و دوره سه دولت دوازدهم در بخش معدن و صنايع معدني موضوع توسعه معادن وجلوگيري از خام فروشي را يادآور شده و سياست توسعه معادن در ۶ استان در سال گذشته را خاطرنشان ساخته است.
بر اساس گزارش سازمان برنامه و بودجه، شماري از طرح هاي معدني در استان هاي مختلف در سال ۹۸ اجرا شده كه با راه اندازي آنها، ضمن جلوگيري از خام فروشي، ارزش افزوده بيشتري نيز عايد كشور مي شود.
از جمله اين طرح ها مي توان به طرح هاي توسعه و فرآوري معادن مس و سرب و روي در استان سمنان اشاره كرد كه در اين راستا، معدن مس و سرب طرود واقع در ۱۲۰ كيلومتري جنوب شاهرود افتتاح شده است.
توليدات معدني طرود شاهرود براي فرآوري محصولات فلزي مس و سرب به غرب استان سمنان ارسال مي‌شود و به گفته كارشناسان اين خط معدني در طُرود شاهرود خاك‌هاي كم عيار يك درصدي مس را استخراج و فرآوري مي‌كند.
تبديل سالانه يك هزار و ۴۰۰ تن مس به كنستانتره ۴۰ درصد از ديگر اقدام هاي اين خط معدني است، معدن مس طرود در دو بخش استخراج و فرآوري داراي ۶۰ نفر كارگر و متخصص بومي است.
قرار است خطوط بيشتري براي كنسانتره مس در معدن طرود ايجاد شود و شرق استان سمنان منابع فراواني از معادن فلزي است و طرود نيز مشمول اين امر است.
طرود در ۱۲۰ كيلومتري جنوب شاهرود واقع شده و يكي از ذخاير غني مس در سطح كشور است.
جلوگيري از خام فروشي و استفاده از خاك كم عيار در مسير افزايش ارزش افزوده محصولات معدني، هدف اصلي افتتاح معدن طرود و همچنين واحد فرآوري مس در ايوانكي است.
پتاس ديگر ظرفيت عظيم منطقه طرود شاهرود به عنوان دروازه ورود به دشت كوير محسوب مي‌شود.
توسعه فرآوري طلا و سولفات سديم و سرب و روي
توسعه فرآوري طلا و سولفات سديم و سرب و روي و توليد كنسانتره سنگ آهن در استان خراسان جنوبي از جمله طرح هاي توسعه بخش معدن است، خراسان جنوبي با داشتن ۵۸۹ معدن «آلبوم» متنوعي از معادن استان را نشان مي‌دهد.
اكنون دو واحد فرآوري طلا، سه واحد منيزيت، سه واحد صنايع فولادي، چهار واحد در حوزه زغال، فرآوري‌هاي مواد معدني، طرح‌هاي توسعه لاستيك، سه طرح توسط سازمان گسترش و طرح‌هايي توسط ستاد اجرايي فرمان امام (ه) در دست اجرا است كه نويد مي‌دهد شرايط خوبي در اين استان فراهم باشد.
آمارها نشان مي دهد در سال‌هاي اخير اقدام هاي لازم در صنايع معدني اين استان انجام شده، از جمله ظرفيت ذخاير معدني از ۱۱ به ۱۷ ميليون تن افزايش يافته است.
احداث كارخانه دانه‌بندي و ميكرونيزه باريت
از طرح هاي ديگر مي توان به احداث كارخانه دانه‌بندي و ميكرونيزه باريت در استان خراسان شمالي (يك پروژه) اشاره كرد. سالانه بطور ميانگين ۶ هزار تن سنگ باريت از هشت معدن فعال در بخش مرزي جرگلان در شهرستان راز و جرگلان اين استان استخراج مي‌شود.
ظرفيت اسمي استخراج باريت از معادن اين منطقه هشت هزار تن در سال اعلام شده و استخراج در اين منطقه با توجه ظرفيت مشخص شده در پروانه بهره برداري از معادن صورت مي گيرد. راز، مركز شهرستان مرزي راز و جرگلان در ۱۲۰ كيلومتري مركز خراسان شمالي قرار دارد.
احداث كارخانه توليد كنسانتره از معادن سنگ آهن استان هرمزگان
احداث كارخانه توليد كنسانتره از معادن سنگ آهن استان هرمزگان (دو پروژه)، يكي از مهمترين الزام هاي تحقق اهداف در صنعت فولاد، تامين سنگ آهن مورد نياز است، سال گذشته بزرگترين معدن سنگ آهن هرمزگان با نام سنگ آهن رضوان در ۷۰ كيلومتري شمال بندرعباس به بهره برداري رسيد.
براساس عمليات پي‌جويي، ميزان ذخيره معدن سنگ آهن رضوان از ۲.۵ ميليون تن به ۲۰ ميليون تن افزايش پيدا كرده و موجب شده تا به‌عنوان بزرگترين معدن سنگ آهن در استان هرمزگان شناخته شود.
علاوه براين از ديگر اقدام هاي مهم براي توسعه صنعت فولاد كشور، آغاز عمليات بزرگترين كارخانه كنسانتره سنگ آهن هماتيتي كشور در هرمزگان در تابستان پارسال بود، بهره برداري از اين كارخانه دغدغه فعالان اين حوزه براي تامين مواد اوليه تا حدودي برطرف مي شود.
فرآوري و توليد يك ميليون تن كنسانتره آهن با عيار ۶۲ و ۶۵ درصد، تامين خوراك كارخانه‌هاي گندله سازي مادكوش هرمزگان و توليد محصولات صادرات محور از شاخص‌هاي مهم كارخانه كنسانتره سنگ آهن هماتيتي معدن رضوان است.
كارخانه توليد كنسانتره سنگ آهن هماتيتي شركت پديده كاوش ايرانيان رضوان بندرعباس داراي ظرفيت ورودي دو ميليون تن سنگ آهن خام و خروجي محصول يك ميليون تن با عيار آهن ۶۲ و ۶۵ درصد است.
وي خاطرنشان كرد: بهره‌برداري كامل از اين كارخانه زمينه اشتغال مستقيم ۴۳۰ نفر را فراهم مي‌كند و طول دوره احداث كارخانه كنسانتره سنگ آهن هماتيتي به همراه باطله برداري و آماده سازي معدن سنگ آهن رضوان ۱۸ ماه طول مي‌كشد.
فرآوري مس و توليد منيزيت سيستان و بلوچستان
فرآوري مس و توليد منيزيت كلسينه و توسعه معادن استان سيستان و بلوچستان از طرح هاي توسعه معدن در جنوب شرق كشور به شمار مي رود.
كارخانه فرآوري مس با ظرفيت اسمي و توليد يك هزار تن پودر مس و ۷۰۰ تن كاتد مس در ناحيه صنعتي نصرت‌آباد زاهدان در حال اجرا است.
انتظار مي رود پس از اخذ تسهيلات تا فصل زمستان امسال كارخانه ليچينگ مس در اين منطقه به بهره‌برداري برسد.
همچنين بهره برداري از دومين واحد دانه‌بندي و پرعيارسازي منيزيت نوك‌آباد نصرت‌آباد پيش بيني شده است. واحد دانه‌بندي و پرعيارسازي منيزيت نوك آباد نصرت‌آباد با پيشرفت فيزيكي ۹۸ درصدي به زودي افتتاح مي شود.
سهام‌دار و سرمايه‌گذار واحد دانه‌بندي و پرعيارسازي منيزيت نوك‌آباد نصرت‌آباد، شركت سهامي خاص تهيه و توليد مواد نسوز كشور است كه اكنون خطوط توليد اين واحد دانه‌بندي و پرعيارسازي به طور كامل به بهره‌برداري رسيده و فعال است.
افزايش توليد كربنات سديم در كشور
در سال ۱۳۹۸ در زمينه توليد كربنات سديم با ظرفيت يك ميليون تن به عنوان يكي از پروژه‌هاي اقتصاد مقاومتي در استان فارس اقدام شد.
اكنون با به بهره‌برداري از اين پروژه، ايران در جمع پنج توليدكننده كربنات سديم در جهان قرار گرفته است. تا سال‌هاي اخير صنايع شيميايي توليد چسب، جوش شيرين، مواد شوينده و بهداشتي و صنايع شيشه و سراميك در كشور نياز خود را با قيمت‌هاي بالا از خارج تامين مي‌كردند.
اكنون با توجه به دسترس و ارزان بودن مواد اوليه اين صنعت (سنگ آهك و سنگ نمك) كه در معادن استان فارس به ميزان زيادي يافت مي‌شود؛ اين صنعت با ارزش افزوده بالا و اشتغال‌زا در كشور مطرح شده و ماشين‌آلات و تجهيزات مورد نياز اين صنعت نيز داخلي‌سازي شده است.
همچنين توليد كربنات كلسيم از معادن آهك و نمك استان بوشهر نيز در قالب يك پروژه اقتصاد مقاومتي در سال ۱۳۹۹ در جريان است.
از ديگر پروژه هاي بخش معدني كه با هدف جلوگيري از خام فروشي و كسب ارزش‌افزوده بيشتر اجرا مي شود، مي توان به طرح توليد كنسانتره سنگ آهن و گندله از معادن استان يزد، توليد كنسانتره مس و سيليس دانه‌بندي و توليد گلوله‌هاي سنگ‌شكني در استان كرمان و توليد فروسيليكو منگنز و توليد آهك هيدراته در استان قم اشاره كرد.
منبع: دنیای معدن