صنعت ریخته‌گری جزو صنایع مادر محسوب می‌شود. این صنعت در ایران در چند دهه گذشته به خوبی توانسته است رشد و توسعه پیدا کند و واحدهای بزرگ و کوچکی در این صنعت ایجاد شده‌اند که هم اکنون برخی از این واحدها با کمتر از ظرفیت اسمی خود مشغول به کار هستند. از آنجا که صنعت ریخته‌گری بعد جهانی دارد، می‌تواند بازارهای صادراتی خوبی داشته باشد، اما در ایران به دلیل محدودیت هایی که تحریم بر کشور اعمال کرده، صادرات این شرکت‌ها نیز با محدویت روبه‌رو شده است.
قطع وابستگی به قطعات ریخته‌گری استیل
یکی از شرکت‌های مطرح در حوزه ریخته‌گری، شرکت ریخته‌گری فولاد طبرستان است که با هدف تولید انواع قطعات ریخته‌گری استیل و چدن‌های آلیاژی برای صنایع مختلف کشور از سال ۱۳۶۵ آغاز به تولید کرد. این شرکت با استفاده از تجهیزات و امکانات سخت‌افزاری و آزمایشگاهی پیشرفته تاکنون توانسته هزاران نوع قطعات مختلف برای صنایع کشور تولید و کشور و صنایع وابسته به این حوزه را از واردات بی‌نیاز کند.
در گروه این شرکت چند کارخانه دیگر مشغول به کار هستند؛ از جمله شرکت پارس مولیبدن که تولید فرومولیبدن دارد و روئین سطح طبرستان که در زمینه ماشین‌کاری، ساخت تجهیزات و سخت‌پوشکاری مشغول به فعالیت است. علاوه بر این دو، کارخانه پلاستیک طبرستان در گروه این شرکت مشغول به کار است که در این کارخانه منبع پلاستیکی به روش روتاری مولدینگ برای صنایع مختلف تولید می‌شود.
ریخته‌گری فولاد طبرستان در حال حاضر دارای دو کارخانه ریخته‌گری است؛ در کارخانه شماره یک که در کیلومتر ۳ جاده قائم شهر به ساری واقع شده است، قطعات ریختگی تا وزن 10 تن به روش قالب‌های ماسه‌ای تولید می‌شود.
این شرکت با خرید فناوری Replicast از شرکت CTI انگلستان تولید قطعات به روش ریخته‌گری دقیق (قالب‌های پوسته سرامیکی با استفاده از مدل‌های فومی) را در کارخانه شماره 2 خود واقع در شهرک صنعتی مصطفی‌خمینی ساری متمرکز کرده است. این کارخانه که تا سال ۱۳۹۶ با نام ریخته‌گری دقیق ساری فعالیت می‌کرد، به منظور ارائه خدمات یکپارچه به مشتریان در شرکت فولاد طبرستان ادغام شد. در دو کارخانه ریخته‌گری فولاد طبرستان 300 نفر به صورت مستقیم مشغول به کار هستند.
علی امینی مدیر توسعه بازار شرکت ریخته‌گری طبرستان عنوان کرد: فولاد ریخته‌گری طبرستان در زمینه تولید ریخته‌گری آلیاژی موردنیاز واحدهای استیل و گندله‌سازی فعالیت میکند و یکی از مهم‌ترین تولیدات این شرکت تولید پالتکاری برای گندله‌سازی در زنجیره فولاد است.
وی با اشاره به میزان ظرفیت تولید اسمی شرکت عنوان کرد: ظرفیت اسمی کارخانه 10 هزار تن در سال است که هم اکنون به میزان 6 هزار و 500 تن در سال تولید میکند و حدود یک چهارم ظرفیت آن خالی مانده است.
امینی با اشاره به مشتری‌های عمده شرکت ریخته‌گری فولاد طبرستان عنوان کرد: علاوه بر معادن آهن و زنجیره فولاد، عمده کارخانه‌های سیمان، صنایع آلومینیوم، معادن مس، صنایع ریلی، صنایع نفت و پتروشیمی مشتری‌های شرکت به شمار می‌روند. البته با توجه به افزایش واحدهای استیل و گندله‌سازی طی سال‌های اخیر وضعیت بازار ریخته‌گری به نسبت رونق یافته است و شرکت‌هایی چون چادرملو، فولاد مبارکه، گل‌گهر سیرجان، شرکت‌های صنعتی و معدنی مستقر در سنگان، شرکت‌های گروه میدکو، صنایع ملی مس، کارخانه‌های آلومینیوم و سیمان با ما در ارتباط هستند.
صادرات یک شرکت در مسیر تحریم‌ها
مدیر توسعه بازار شرکت ریخته‌گری طبرستان در ادامه با اشاره به صادرات شرکت طی سال‌های گذشته خاطرنشان کرد: تا سال 1388 بیش از نیمی از تولیدات شرکت ریخته‌گری طبرستان به صادرات اختصاص داشت که بخش عمده‌ای از این صادرات نیز به شرکت متسو فرانسه و کریستین فایفر آلمان صادر می‌شد. از سال 1388 به دلیل اعمال تحریم‌ها و قطع شدن ارتباط ایران با کشورهای اروپایی، این میزان صادرات از دست رفت، در حالی که در آن سال‌ها به میزان 60 درصد تولیدات ریخته‌گری طبرستان به صادرات اختصاص یافته بود. در حال حاضر تنها 10 درصد تولیدات شرکت به صادرات اختصاص دارد که بیشتر این میزان نیز به روسیه انجام می‌گیرد.
امینی در ادامه با اشاره به دلایل کاهش میزان صادرات شرکت عنوان کرد: با اعمال تحریم‌ها و محدود شدن نقل و انتقال مالی با کشورهای هدف صادراتی، صادرات شرکت نیز روند نزولی به خود گرفت.
دستاوردهای یک واحد ریخته‌گری
یکی از مهم‌ترین اهداف شرکت ریخته گری فولاد طبرستان، تحقق شعار رفع وابستگی به قطعات ریخته‌گری در شرایط تحریم برای صنایع داخلی است و در این راستا نیز اقدام های موثری به منظور کاهش وابستگی صنایع استیل، آهن، مس و سیمان به منابع خارجی انجام داده است. از جمله دستاوردهای این شرکت، تولید قطعاتی است که برای نخستین بار در ایران تولید شده و بسیاری از آنها کماکان در انحصار شرکت ریخته‌گری فولاد طبرستان قرار دارد.
مدیر توسعه بازار شرکت ریخته‌گری طبرستان با اشاره به دستاوردهای این شرکت در سال‌های گذشته عنوان کرد: شرکت طی سال‌های گذشته به تولید قطعاتی دست یافته است که جزو دستاوردهای انحصاری این شرکت به شمار میرود. یکی از این دستاوردها، تولید قطعه مرکزی سوزن ریل است، این قطعه طی سال‌های گذشته از خارج از کشور تولید می‌شد و در راستای تولید این محصول با شرکت گسترش صنایع ریلی یک قرارداد همکاری تنظیم کرده‌ایم. حدود دو سال است که در زمینه تولید قطعه سوزن ریل نیز به تولید انبوه رسیده‌ایم و کشور در این زمینه بی‌نیاز از واردات شده است.
امینی با اشاره به سایر تولیدات این شرکت گفت: در ریخته‌گری طبرستان از حدود 25 سال پیش قطعات لاینر آسیاب برای واحدهای کنسانتره آهن و مس تولید می‌شود که پیش از این از طریق واردات تامین می‌شد که تا هم‌اکنون تولید آن در اختیار شرکت طبرستان است.
وی ادامه داد: در زمینه پالتکاری گندله سازی نیز تولیداتی داریم که آنها را به واحدهای گندله سازی می‌دهیم. همچنین قطعات زنجیر گندله سازی مجتمع اردکان که وابسته به شرکت چادرملو است که تا پیش از این قطعات آن از یک شرکت ژاپنی تامین می شد و هم اکنون در طبرستان تولید می‌شود که طول عمر آن بیشتر از شرکت ژاپنی است. علاوه بر این قطعات پوسته پمپ شرکت صنایع ملی مس را تولید کرده‌ایم که تا سال 1386 این قطعات وارد می‌شدند؛ این قطعات سنگین هستند و وزنی معادل 10 تن دارند که برای نخستین‌بار در کشور قادر به تولید آن شده‌ایم و جزو تولیدات ثابت ما هستند.
مدیر توسعه بازار شرکت ریخته‌گری طبرستان همچنین با اشاره به تولیدات این شرکت برای صنایع نفت و پتروشیمی خاطرنشان کرد: در زمینه نفت و پتروشیمی، آلیاژهای خاص با کروم و نیکل بالا کوره این واحدها را تولید کرده و تنها تولیدکننده آن در کشور هستیم که برای نمونه قطعات پروژه پتروشیمی بوشهر را تولید کرده‌ایم. همچنین در کارخانه‌های سیمان، قطعات پیچیده بسیاری را بومی‌سازی کرده‌ایم.
امینی با اشاره به تولیداتی که ریخته‌گری طبرستان برای کشورهای خارجی انجام داده، گفت: شرکت ما در جریان یکی از مناقصه‌های کشور سوریه برنده شده و قطعات با آلیاژ نیکل کروم را تولید و برای آنها ارسال کرده‌ایم.
مدیر توسعه بازار شرکت ریخته‌گری طبرستان در پاسخ به این پرسش که آیا مواد اولیه تولید شرکت در داخل تامین می‌شود؟ عنوان کرد: برخی مواد اولیه و فروآلیاژهای مورد نیاز در داخل تامین می‌شود، اما برخی مواد نیز مانند نیکل، الکترود گرافیتی، فرو کروم کم‌کربن و برخی فروآلیاژهایی که در داخل تولید نمی شوند را مجبوریم که از خارج وارد کنیم. واردات نیکل نیز با مشکل روبرو شده و این موضوع بسیار برای ما زمان بر شده است. از سوی دیگر برای واردات مورد نیاز شرکت اختصاص ارز به سختی و طی مدت زمان طولانی به ما داده می‌شود.
برنامه سال‌جاری
امینی در خصوص برنامه‌های سال‌جاری، خاطرنشان کرد: برنامه ما این است که میزان تولید واحد را به اندازه سال گذشته برسانیم. همچنین میزان صادرات را افزایش داده و بازارهای جدید صادراتی را پیدا کنیم و در این راستا نیز برنامه‌ریزی‌هایی انجام داده‌ایم. هرچند در راه صادرات همواره مشکلاتی چون عدم تمایل کشور برای مبادله با ایران، عدم نقل و انتقال پول و این موضوع که قیمت مواد اولیه با ارز آزاد اما اظهار مالیاتی و بازگشت ارز با ارز نیمایی است و تفاوت ارز نیمایی و آزاد، کار را برای تولیدکنندگان مشکل کرده است، وجود دارد.
با افزایش بی‌رویه قیمت ها نمی‌توان کار کرد
مدیر توسعه بازار شرکت ریخته گری طبرستان در ادامه با اشاره به افزایش بی رویه قیمت ارز در داخل کشور عنوان کرد: یکی از مهم ترین مشکلات این روزهای ما این است که نمی‌توانیم محصولات خود را به روز به فروش برسانیم، زیرا فروش ما بر اساس سفارش‌گیری است؛ اگر محصولی را هم اکنون به مرحله قرارداد می رسانیم در حقیقت بهای فروش آن با قیمت های مواد اولیه دو ماه گذشته بوده است. این در حالی است که طی این دو ماه قیمت مواد اولیه روز به روز در حال گران شدن بوده است. اگرچه پیش پرداخت در اکثر قراردادها دیده شده است، ولی طی مدت تایید قیمت تا اخذ ضمانت بانکی و دریافت پیش پرداخت نیز شاهد افزایش قیمت ها هستیم. خریدار نیز زمان تحویل کالا یا حین قرارداد زیر بار قیمت‌های بالاتر نمی‌رود و ما نیز مجبوریم که به قیمت پیش‌فروش محصول خود را بفروشیم.
امینی با اشاره به این موضوع که به جای اینکه وقت و هزینه ما صرف بازاریابی محصول شود، صرف مشکلات ناشی از افزایش قیمت ها می‌شود، خاطرنشان کرد: از آنجا که شرکت ما به عنوان یک واحد ریخته‌گری یک واحد خوشنام به شمار میرود نمی‌توانیم به تعهدات خود عمل نکنیم یا کار تولید را رها کنیم. در کل با توجه به افزایش روز به روز قیمت ها نمی‌توان کار و تولید کرد و این موضوع مشکلات بسیاری برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است و انرژی بسیاری از آنها می‌گیرد.
منبع: دنیای اقتصاد