مشکلات عمده این روزهای تولیدکنندگان صنایع پایین دستی استیل که در زمینه صادرات نیز مشغول به فعالیت هستند، افزایش قیمت مواد اولیه و شمش استیل و به دنبال آن غیررقابتی شدن محصولات در راستای صادرات است. شمش استیل از ابتدای سال تاکنون قیمت افزایش دو برابری را تجربه کرده و کار را برای تولیدکنندگانی که شمش مورد نیاز خود را از داخل تامین می‌کنند، با مشکل روبه‌رو کرده است.
شرکت فولاد ناب تبریز، یکی از شرکت‌هایی است که با تولید ۴۵۰ هزار تن محصول مقاطع استیل در سال در رده بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مقاطع استیل ساختمانی از جمله تولید انواع ناودانی و نبشی قرار گرفته است. ۵۰ درصد محصولات این شرکت به صادرات اختصاص دارد، البته تولیدات این واحد فولادی در اختیار صنایع پایین‌دست خود مانند ساختمان‌سازی، خطوط نفت و انرژی، پتروشیمی و صنایع کشتی‌سازی و دریایی در داخل نیز قرار می‌گیرد.
زکریا نایبی، مدیر تحقیق و توسعه فولاد ناب تبریز درباره عملکرد این شرکت در 3 ماه نخست سال‌جاری عنوان کرد: فولاد ناب تبریز فروردین ماه را به دلیل شیوع کرونا کاملاً تعطیل بود و تولیدی را ثبت نکرد، اما در دو ماه اردیبهشت و خرداد سال 99 به اندازه 3 ماه سال قبل تولید داشت.
نایبی در ادامه با اشاره به صادرات این شرکت در سه ماه نخست سال‌جاری نیز اظهار کرد: در 3 ماه امسال نه تنها شرکت ما بلکه کل صادرات استیل ایران با کاهش روبه‌رو شد. این موضوع به چند عامل مهم از جمله شیوع بیماری کرونا، تعطیلی ماه رمضان در کشورهای مسلمان همسایه و بسته شدن مرزها باز می‌گردد که روند صادرات را با کاهش روبه‌رو نمود.
مشکل تامین مواد اولیه است
مدیر تحقیق و توسعه فولاد ناب تبریز با اشاره به این موضوع که هم‌اکنون تهیه مواد اولیه محصولات استیل یعنی شمش برای واحدهای پایین دست مشکل آفرین شده، یادآور شد: طی 3 ماه گذشته قیمت شمش استیل دو برابر شده و یکی از مهم‌ترین دلایل این افزایش قیمت، به عدم عرضه کافی این محصول در بورس کالا مربوط است. براساس آمارهای رسمی، تقاضای شمش و بیلت در بازار در 3 ماه نخست امسال حدود دو میلیون و 500 هزار تن اعلام شده، در حالی که این محصول میانی استیل، به اندازه 800 هزار تن در بورس کالا عرضه شده است، یعنی به اندازه یک سوم تقاضا در بازار شاهد عرضه شمش بوده‌ایم. نایبی در ادامه خاطرنشان کرد: این در حالی است که در 3 ماه نخست امسال استیل سازان بزرگ کشور 4 میلیون تن شمش تولید کرده‌اند که تنها یک میلیون تن آن تبدیل به محصولات نهایی شده، 800 هزار تن آن در بورس کالا عرضه شده و 600 هزار تن آن نیز به صادرات اختصاص یافته و در حدود دو میلیون و 500 هزار تن شمش نیز در بازار آزاد به فروش رسیده است.
وی ادامه داد: واحدهای نورد هم اکنون به دلیل کمبود و گران شدن قیمت شمش با تمام ظرفیت خود کار نمی‌کنند. با وجود ظرفیت‌های خالی واحدهای نوردی در کشور، چرا باید شمش استیل که محصولی خام محسوب می‌شود را صادر کرد، در حالی که می‌توان نیاز این واحدها را برطرف کرد تا این واحدها ایجاد ارزش افزوده بیشتری داشته باشند.
قیمت استیل تابعی از قیمت دلار
مدیر تحقیق و توسعه فولاد ناب تبریز با اشاره به این موضوع که با وجود کمبود شمش در بازار، قیمت استیل در 3 ماه گذشته دو برابر شده است، خاطرنشان کرد: البته یکی از عوامل گران شدن قیمت استیل، این موضوع است که نظارت لازم بر این بازار وجود ندارد. از سوی دیگر نیز بین بهای قراضه با شمش استیل یک شکاف قیمتی دو برابری وجود دارد. بهای قراضه کیلویی 5 هزار و 500 تومان و آهن اسفنجی 4 هزار و 500 تومان است و از آنجا که قراضه و آهن اسفنجی مواد اولیه شمش به‌شمار می‌روند، چرا باید قیمت شمش کیلویی 9 هزار و 500 باشد؟
نایبی با اشاره به دستوری شدن قیمت‌ها و تاثیر آن بر بازار بیان کرد: نحوه قیمتگذاری در زنجیره فولاد به صورت دستوری انجام می‌شود، به این صورت که قیمت زنجیره فولاد براساس بهای شمش فولاد خوزستان در بورس کالا مشخص می‌شود. به عبارت دقیق‌تر قیمت سنگ‌آهن 5 درصد، کنسانتره 16 درصد، گندله 23 درصد و آهن اسفنجی 50 درصد قیمت شمش فولاد خوزستان است. قیمت شمش فولاد خوزستان نیز برحسب فوب بندرعباس و براساس دلار تعیین می‌شود؛ با توجه به این نحوه قیمتگذاری، بهای دلار بر قیمت شمش استیل نیز تاثیرگذار می باشد.
وی در ادامه تاکید کرد: تمام زنجیره تامین استیل از موارد اولیه مانند سنگ‌آهن، زغال‌سنگ، انرژی و گاز گرفته تا نیروی انسانی و حتی فناوری و ... در داخل کشور قابل تامین است، چرا مبنای قیمت استیل در کشور باید براساس دلار تعیین شود، زمانی که صفر تا صد این زنجیره در داخل قابل تامین است؟ نباید قیمت استیل را بر مبنای استیل تعیین کرد. هم اکنون شاهد هستیم که قیمت شمش به صورت لحظه‌ای و براساس دلار در حال افزایش می باشد.
مدیر تحقیق و توسعه فولاد ناب تبریز در ادامه با اشاره به سایر عوامل تاثیرگذار بر قیمت شمش استیل عنوان کرد: از عوامل گران شدن استیل، معاملات بورس کالا و نحوه معاملات آن است. بورس کالا این روزها دیگر چندان شفاف نیست، برخی روزها اصلا در بورس کالا شمشی عرضه نمی‌شود، برخی روزها اگر عرضه شود، معاملات آن را ابطال اعلام می‌کنند. یا به اندازه تقاضا عرضه نمی‌کنند.
نایبی در ادامه به نوسان نرخ ارز اشاره و خاطرنشان کرد: عامل دیگری که سبب گران شدن قیمت استیل شده، افزایش نرخ ارز است؛ تا پیش از این، دلار نوسان قیمتی داشت، ولی اکنون تنها مسیر صعودی و افزایشی را می‌پیماید و به دنبال خود سبب گران شدن مواد اولیه و تورم شده است.
وی با توضیح این موضوع که هرچند ممکن است محصولات شرکت ما که در رده محصولات نهایی استیل قرار دارد، با گران شدن نرخ ارز گران شود، گفت: در حالت کلی، افزایش بهای دلار و به دنبال آن تورم کار را برای تولیدکنندگان مشکل کرده است، زیرا تولیدکننده به جای اینکه کالای بیشتری را با قیمت مناسب به فروش برساند، مجبور می‌شود که کالای کمتری را با قیمت بالا به فروش برساند که این موضوع می‌تواند باعث کاهش ظرفیت تولید و تعدیل نیروی انسانی شود.
مدیر تحقیق و توسعه فولاد ناب تبریز با توضیح این موضوع که قیمت محصولات استیل اگر بر مبنای دلار تعیین شود، گفت: قیمت شمش استیل برای هر تن حدود 500 دلار تعیین شده است که با این شرایط، قیمت محصولات ما دیگر برای کشورهایی چون عراق و افغانستان رقابتی نخواهد بود و با این روند بازار خود را از دست خواهیم داد. به همین دلیل صادرات محصولات استیل در 3 ماه نخست سال جاری با 40 درصد کاهش روبه‌رو شده و این به دلیل غیررقابتی شدن محصولات ماست.
نایبی در ادامه یادآور شد: شرکت فولاد ناب تبریز شرکتی صادراتی بوده و اگر نتواند 50 درصد از محصولات خود را صادر کند دیگر نمی‌تواند خود را سر پا نگه دارد، حیات این شرکت به صادرات وابسته است. نایبی در پایان تاکید کرد: بنابراین با توجه به افزایش قیمت‌ها، توصیه می‌شود که با هماهنگی وزارت صمت، بورس کالا و سازمان حمایت مصرف‌کننده و تولیدکننده نظارتی بر قیمت‌ها وجود داشته باشد و از افزایش بی‌رویه آن پیشگیری به عمل آید.
منبع: دنیای اقتصاد