پس از طی یک دوره نزولی حدوداً ۱۰ روزه در نرخ محصولات استیل، مجدداً قیمت اغلب محصولات این گروه وارد فاز افزایشی شد، به‌گونه‌ای که بهای هر کیلوگرم میلگرد در بازار آزاد به طور نسبی به کانال ۷ هزار تومان وارد شد. درحالی که افزایش عرضه محصولات استیل در بورس کالا توانسته بود به تغییر فاز روانی و عقبگرد محسوس خریدهای هیجانی در بازار استیل منتهی شود، اما هجوم مجدد سرمایه‌های سرگردان با هدف در امان ماندن از اثرات تورمی اقتصاد با افزایش تقاضا ثبات بازار را برهم زد و سبب افزایش قیمت ها شد. این رشد تقاضا به مفهوم افزایش مصرف محصولات استیل در کشور نیست و بخش قابل‌توجهی از تقاضای موجود در این بازار و معاملات صورت گرفته با هدف سفته بازی و کسب سود از نوسان‌گیری این بازار آشفته و در بهترین حالت با هدف خرید برای مصرف آتی صورت می‌گیرد. در چنین شرایطی و تا زمان استمرار وضعیت فعلی اقتصادی در کشور که بعضاً به رشد تورم دامن می‌زند نباید انتظار داشت که بازار محصولات استیل در کشور کاهش نرخ داشته باشد.
انتظار تورمی بازار استیل را ناآرام کرد
پس از طی چند روز روند نزولی در قیمت محصولات استیل، مجدداً اغلب محصولات وارد فاز افزایشی شدند و بازار آزاد مجدداً روند افسارگسیخته رشد بها را تجربه کرد. بازگشت مجدد قیمت‌ها به روند افزایشی به دلایل متعددی صورت گرفت که هجوم سرمایه‌های سرگردان به این بازار را می‌توان اصلی‌ترین عامل دانست. درواقع انتظار تورمی و افزایش نقدینگی در سطح جامعه باعث هجوم سرمایه به بازارهایی همچون طلا، خودرو و بورس شده و بخشی از سرمایه های سرگردان نیز در سطح کوچکتر به محصولات استیل وارد شده است و همین موضوع رشد تقاضا در این بخش و در ادامه افزایش قیمت را رقم زده است.
درحالی که همچنان یک هفته به اتمام ماه خرداد باقی‌مانده اما میزان تقاضا و حجم معاملات برای محصولات استیل در بورس کالا طی سه هفته ابتدایی خرداد ماه نسبت به تقاضا و حجم معاملات در اردیبهشت‌ماه افزایش داشته است. درواقع درحالی‌که در اردیبهشت‌ماه سال جاری در مجموع تقاضایی معادل یک میلیون و ۷۲۵ هزار تن برای انواع محصولات استیل در بورس کالا به ثبت رسید، میزان تقاضای ثبت شده تا روز ۲۱ خرداد به یک میلیون و ۹۶۴ هزارتن رسید.
همچنین درحالی که حجم کل معاملات برای محصولات استیل در اردیبهشت ماه برابر با ۶۵۴ هزار و ۴۳۱ تن بود، میزان حجم معاملات صورت گرفته در زمینه این محصولات تا روز ۲۱ خرداد ماه به یک میلیون و ۹۵ هزار تن رسید که این رقم حاکی از رشد قابل توجه معاملات طی این مدت است. البته از آنجایی که همچنان تفاوت قابل توجهی میان عرضه و تقاضا در زمینه محصولات استیل وجود دارد، رشد قیمتی در این بازار امری تعجب برانگیز نیست.
عدم وابستگی تقاضای بازار استیل به مصرف
اگرچه عموماً افزایش تقاضا؛ آماری مثبت تلقی شده و رشد تقاضا برای استیل نشان از افزایش فعالیت‌های توسعه‌ای دارد که می‌تواند به بهبود شاخص‌های اقتصادی منجر شود، اما افزایش تقاضای ایجاد شده در بازار محصولات استیل کشور از این دست به شمار نمی‌رود. درواقع رشد تقاضای حاصل شده برای محصولات استیل کشور به مفهوم افزایش مصرف در زمینه این محصولات نیست و تنها بخش اندکی از محصولات خریداری شده به مصرف واقعی می رسند و بخش قابل توجهی از این معاملات روی کاغذ باقی می‌ماند. اما این افزایش تقاضای کاغذی به رشد روزافزون قیمت محصولات استیل دامن می‌زند.
شرایط پیش آمده در بازار محصولات استیل و استمرار روند رو به رشد قیمتی باعث شده مصرف‌کنندگان این حوزه از ترس افزایش بیشتر قیمت های آتی به فکر خرید پیش از موعد مواد اولیه مورد نیاز خود باشند تا به این ترتیب از سویی از افزایش قیمت آتی کمتر متضرر شوند و از سوی دیگر با تبدیل نقدینگی خود به کالا از اثرات تورمی اقتصاد مصون بمانند.
نرخ ارز پارامتر اثرگذار دیگر در اغلب بازارها از جمله محصولات صنایع معدنی به‌شمار می‌رود. اگرچه اغلب تحلیلگران معتقد بودند نرخ ارز در سال جاری حداکثر رشد را داشته و دیگر به ثبات رسیده و همین موضوع عامل ثبات در بازار خواهد بود، اما چنین نشد و بازار ارز نیز طی هفته اخیر مجدد نوسانات مثبتی را تجربه کرد که به افزایش مجدد بهای محصولات سایر حوزه‌ها انجامید.
عدم توزیع مناسب محصولات استیل عامل اثرگذار دیگر بر التهابات این بازار به‌شمار می‌رود. درواقع شائبه عرضه قطره چکانی محصولات به آشفتگی این بخش می‌افزاید. در نقطه مقابل این اتفاق شاهد بودیم که عرضه قابل توجه محصولات استیل در بورس کالا به صورت سبد سنگین توانست روند منفی را در بازار محصولات رقم بزند هرچند توقف چنین اقدامی باعث شد تا نتیجه آن ادامه‌دار نباشد اگرچه حجم عرضه ها و میزان معاملات مطلوب ارزیابی می‌شود.
همچنین در اقدامی جدید، بورس کالای کشور خبر از تعیین سقف ثبت سفارش برای محصولات استیل داده که مطابق با آن میزان حداکثری برای ثبت سفارش انواع محصولات استیل درنظر گرفته شده است. همچنین مطابق اعلام شرکت بورس کالای ایران، محدودیت های عنوان شده مربوط به تمامی مشتریان دارای مجوز محصولات مذکور می‌شود.
اگرچه که هدف بورس کالا از وضع سیاست کاهش سقف مجاز خرید محصولات استیل از بورس ایجاد دسترسی بیشتر برای تعداد بیشتری خریدار به شمار می‌رود اما لزوماً تاثیرات مثبت این سیاست را نمی‌توان در کوتاه مدت مشاهده کرد؛ چراکه این دستورالعمل نه تنها نمی‌تواند به کنترل بیشتر این بازار بینجامد بلکه با افزایش تعداد خریداران رشد قیمتی را نیز درپی خواهد داشت. درواقع زمانی که سقف خرید بورس کالا از لحاظ تناژ کاهش پیدا می‌کند، بر تعداد خریداران حاضر در بورس کالا افزوده شده و همین افرایش تعداد مشتری درنهایت باعث افزایش رقابت و رشد قیمت می‌شود.
اما با بالا بردن سبد خرید، از تعدد مشتری های محصولات در بورس کالا کاسته شده و رقابت در زمینه خرید نیز افت پیدا می‌کند که همین موضوع به کاهش قیمت نهایی معاملات در بورس کالا منجر می‌شود. همچنین ایجاد محدودیت برای خریداران کلی زمینه نظارت در بخش خرده فروشی را نیز بالا برده و از میزان واسطه‌گری در بازار می‌کاهد.
نگاهی دیگر به معاملات بورس کالا
معاملات مصنوعات استیل در بورس کالای ایران در روزهای اخیر آرامش مشهودی را نشان می‌دهد تا جایی که اغلب معاملات یا بدون رقابت به پایان رسیده یا رقابت ناچیزی را نشان می‌دهد. این در حالی است که قیمت ها در بازار آزاد به روند افزایشی خود ادامه داده ولی در بورس کالا خبری از هیجان خرید نیست. این تناقض را باید جدی گرفت آن هم در وضعیتی که قیمت ها بدون احتساب ارزش افزوده اغلب نزدیک و بالاتر از ۶ هزار و ۳۰۰ تومان در حال نوسان است. به عبارت دقیق‌تر فاصله قیمتی بین بورس و بازار رقمی نزدیک به ۲۰۰ تومان است که با احتساب هزینه حمل و نقل رقم چندان برجسته‌ای به شمار نمی‌رود. اگرچه فاصله قیمتی بین بورس و بازار پتانسیل تعدیل قیمت ها را در بر دارد.
در گذشته بارها عنوان شد که بازار استیل در مسیر رکود تورمی قرار گرفته است. این بار اما اندکی از نگرانی های معاملات در بورس کالا کاسته شده ولی به مرور زمان به افزایش نگرانی در بازار آزاد منتهی خواهد شد. به‌صورت دقیق‌تر در شرایطی که تقاضا در بورس کالا وجود دارد و حجم معاملات نیز جذاب و گسترده است اما همین روند در بازار آزاد با برتری محسوس تقاضا بر عرضه‌ها به رشد نرخ منجر می‌شود. باید گفت که شرایط هم پیچیده شده و هم برای برخی از اهالی بازار ناآشنا خواهد شد. این روند عمومی به این معنی است که بازار از یک سو به‌صورت کامل تغذیه شده و از سوی دیگر رشد قیمت‌ها بیشتر در چارچوب اثرپذیری داده‌های مالی و اقتصادی همچون نوسان نرخ ارز یا تبدیل دارایی نقدی به کالا قابل تعبیر است. این روند در شرایطی که تقاضا برای روزهای گرم سال افزایش یافته ولی چندان هم قدرتمند و بزرگ نیست دورنمای جالبی را ترسیم خواهد کرد که نیاز به بررسی‌های بیشتری پیدا می‌کند.
در گذشته مهم‌ترین ریسک در این بازار ریسک ورود به فاز رکود تورمی بود ولی این بار با رشد حجم معاملات در بورس کالا نگرانی از رکود اندکی تقلیل یافته و بهتر است تنها نگران نوسان قیمت‌ها باشیم. البته ذات نوسان قیمت‌ها در شرایط فعلی اقتصاد خیلی عجیب نیست و به احتمال قوی در یک سطح جدید به ثبات خواهد رسید. باید توجه کنیم که رفتار در بازار استیل تغییر کرده که به معنی تغییر ساز و کارهای معاملاتی به شمار می‌رود، همچنین آینده این وضعیت را می‌توان ساده‌تر از قبل ارزیابی کرد. بازگشایی مرزها و رشد صادرات در کنار بهبود تقاضای داخلی در بورس و بازار مواردی است که وضعیت جذاب‌تری را به همراه خواهد داشت اگرچه استمرار رشد قیمت‌ها نیز به‌صورت مقطعی امکان‌پذیر است ولی دائمی نیست.
منبع: دنیای اقتصاد