طبق گزارش ها و آمارهای موجود، ایران دارای هفت درصد از منابع معدنی دنیا می باشد. ارزش این منابع رقم حدودی ۷۰۰ میلیارد دلار می باشد که با سرمایه گذاری بیشتر، این رقم قابل افزایش می باشد. بیشتر معادن ایران در محوطه ی باز و در کلاس جهانی می باشند.
معمولاً منابع معدنی را به دو گروه معادن نفتی و غیر نفتی تقسیم بندی می کنند. معادن غیر نفتی نیز خود به چندین دسته ی فلزات، غیر فلزات، ذغال سنگ و … دسته بندی می شوند.
معادن فلز
ایران دارای ۶۸ نوع ماده ی معدنی می باشد، که چیزی نزدیک به ۳۷ میلیارد تن آن ذخیره ی معدنی کشف شده و چیزی نزدیک به ۵۷ میلیارد تن منابع دست نخورده را پیش روی خود می بیند و از این حیث یکی از برترین و قدرتمند ترین کشور ها از لحاظ دارا بودن منابع معدنی غیر نفتی و غنای معادن در جهان است.
جالب اینجاست که تنها 0.6 درصد از تولید ناخالص داخلی ایران مربوط به معادن می باشد. کشور ما از لحاظ موقعیت جغرافیایی به گونه ای واقع شده است که می توان آن را قدرتمند ترین کشور منطقه از لحاظ دارا بودن منابع معدنی دانست. کشور های همسایه چون ترکیه و عربستان که رشد اقتصادی چشمگیری داشته اند از لحاظ معادن بسیار فقیر می باشند و به همین منظور ایران با دارا بودن منابع سوختی مناسب و فراوانی معادن از لحاظ نوع و تعداد می تواند به راحتی منابع این کشور ها را تامین کند. کشور های نام برده حتی شروع به سرمایه گذاری در زمینه ی استیل و ذوب آهن و دیگر فلزات کرده اند که کشور ما می تواند یکی از مقاصد اصلی کشور های همسایه جهت تامین ماده ی خام اولیه ی خود باشد.
از این رو قصد داریم در این مقاله ۱۰ مورد از بزرگترین معادن غیر نفتی و فلزی ایران را مورد بررسی قرار دهیم.
معدن مس سرچشمه:
معدن مس سرچشمه در استان کرمان و در ۱۶۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان کرمان واقع شده است و بزرگترین تولید کننده ی مس در ایران می باشد. این معدن بزرگترین ذخایر معدنی مس در خاورمیانه را دارا می باشد که به صورت محوطه باز می باشد و همچنین یکی از بزرگترین معادن رو باز در جهان است.
معدن مس سونگون ورزقان:
معدن مس سونگون ورزقان واقع در استان آذربایجان شرقی با دارا بودن حدود یک میلیارد تن ذخیره ی سنگ مس یکی از بزرگترین تولید کنندگان مس در ایران و جهان می باشد.
دیگر مواد معدنی و فلزات استخراجی از این معدن غنی مولیبدن، طلا، نقره، رینویوم و … مـی باشد.
سابقه معدنکاری در معدن مس سونگون به دو قرن پیش و سلسله ی قاجاریه باز می گردد.
معدن مس میدوک کرمان:
استان کرمان را می توان از غنی ترین منابع معدنی فلزی ایران دانست. وجود بزرگترین معادن مس در این استان به خوبی گواه گفته ی بالا می باشد.
معدن مس میدوک در ۱۲۰ کیلومتری شمال شهرستان کرمان واقع شده که در قدیم با نام لاچاه شناخته می شده است، اما بعد ها به دلیل نزدیک بودن به روستای میدوک به معدن مس میدوک تغییر نام داد.
معدن سرب و روی انگوران:
معدن سرب و روی انگوران در ۱۵۰ کیلومتری غرب زنجان واقع شده است و بزرگترین منابع سرب و روی جهان را دارا می باشد.
این معدن که با ذخیره ی فعلی ۹ میلیون تنی نیاز کشور و جهان را برطرف می کند تا ۱۲ سال آینده قابلیت استخراج دارد.
معدن سرب و روی مهدی آباد:
معدن سرب و روی مهدی آباد واقع در استان یزد می باشد که پس از معدن سرب و روی انگوران زنجان بزرگترین معدن سرب و روی جهان می باشد و هم اکنون نیز بزرگترین منابع معدنی باریت را دارا می باشد.
قرار است بعد از اتمام ذخایر معدن انگوران، معدن مهدی آباد قطب اصلی استخراج سرب و روی کشور شود و به تولید شمش روی و کنسانتره ی روی بپردازد.
معدن سنگ آهن چادرملو:
معدن سنگ آهن چادرملو بزرگترین تولید کننده ی کنسانتره ی آهن در کشور می باشد و با تولید بیش از ۳۲۰ میلیون تن در ۱۸۰ کیلومتری شهرستان یزد و در دل کویر یزد قرار دارد . طبق تخمین های زده شده این معدن غنی تا چند سال آینده عمرش به پایان می رسد.
معدن سنگ آهن چغارت:
اولین معدن سنگ آهن ایران که از ابتدا به عنوان منبع تغذیه ی کارخانه ی ذوب آهن اصفهان مورد استفاده قرار می گرفت .
این معدن در شهرستان بافق واقع در استان یزد قرار دارد. حوزه ی معدنی بافق یزد با ذخیره ی بیش از یک سوم سنگ آهن کشور غنی ترین منطقه از لحاظ دارا بودن سنگ آهن در کشور است.
معدن سنگ آهن گل گهر سیرجان:
شهرستان سیرجان و معدن سنگ آهن گل گهر با مقدار تقریبی یک میلیارد تن ذخایر پنهان و نزدیک به ۲۲۰ میلیون تن ذخیره ی قطعی بزرگترین تولید کننده ی سنگ آهن در ایران و خاورمیانه می باشد (معدن چادرملو بزرگترین تولید کننده ی کنسانتره و گل گهر بزرگترین معدن سنگ آهن می باشد).
معدن طلای زرشوران:
معدن طلای زرشوران در حوالی شهرستان تکاب آذربایجان غربی و در ۲۰ کیلومتری مجموعه ی تاریخی، گردشگریِ تخت سلیمان واقع شده است.
این معدن یکی از تازه تاسیس ترین منابع طلای ایران می باشد که ذخیره ی طلای خالص آن به حدود ۱۵۰ تن می رسد و توانسته ظرفیت تولید طلای کشور را دو برابر و به 5.5 تن برساند.
معدن نیکل سرچهان بوانات:
اولین معدن نیکل کشور که به تازگی در استان فارس کشف شده است. این معدن با ذخیره ی 2.2 میلیون تنی لاتریت نیکل با عیار 33.1 درصد اکسید نیکل و 32.04 درصد اکسید آهن قطعی یکی از بزرگترین معادن نیکل دنیا می باشد و اگر ۴۳ میلیون تن ذخیره ای که برای آن تخمین زده شده است، اثبات شود، بزرگترین معدن نیکل جهان نام خواهد گرفت.
منبع: بازار فلز