نزدیک به ده هزار سال از تاریخ اولین فلز کشف شده به دست بشر می گذرد. مس اولین فلز کشف شده به دست انسان است که بعد از گذشت هزاران سال هنوز نقش مهمی در زندگی انسان ایفا می کند. مس جزو کمیاب ترین فلزاتی است که به شکل آزاد در طبیعت وجود دارد.
به احتمال بسیار قوی دلیل اینکه مس اولین فلز کشف شده به دست انسان است همین ویژگی منحصر به فرد است. رنگ سرخ مس و حالت چکش خواری بسیار فوق العاده ی آن باعث شد که خیلی سریع مورد اقبال انسان ها قرار بگیرد.
همین ویژگی ها باعث شد که انسان خیلی زود این فلز را جانشین سنگ سخت نماید. تحقیقات باستان شناسی هنوز نتوانسته است به شکل مشخص و با قاطعیت محل ابتدایی اولین فلز کشف شده را اعلام کند.
اما مستندات حاکی از این است که نشانه های استفاده از مس به هشت هزار سال قبل از میلاد و در ناحیه ی آسیای صغیر و منطقه ی بین النهرین برگردد. باستان شناسان واقف هستند که این نقاط محل شکل گیری اولین تمدن های بشری می باشد.
نکته ی قابل توجه در این زمینه این است که ایرانیان نیز سالهای بسیار طولانی از مس استفاده می کرده اند. گواه این مدعا وجود کوره های قدیمی و ابتدایی در آثار به جای مانده از آن دوران است هر چند که این کوره ها بسیار ابتدایی هستند.
علاوه بر این اشیاء مسی کشف شده در تپه سیلک، تپه زاغه، تل ابلیس حاکی از این واقعیت است که ایرانیان در حدود پنج هزار سال پیش از مس در ساختن اشیاء بهره می برده اند. در حال حاضر نیز ایران یکی از بزرگترین دارندگان معادن مس در دنیا است.
کاربرد مس در زندگی انسان
همان طور که قبلا اشاره شد مس اولین فلز کشف شده توسط انسان است. قدمت عنصر مس قدمتی به اندازه ی تاریخ بشریت دارد. مس کاربرد های فراوانی در زندگی بشر دارد. این فلز پرکاربرد پس از فلزات غیرآهنی جزو محبوب ترین فلزات است علاوه بر اینکه مس خالص خواص فیزیکی و شیمیایی زیادی دارد، اما رسانایی آن بیشتر از ویژگی های دیگر مورد توجه است.
مس پس از نقره و آهن رساناترین فلز محسوب می شود. قدرت چکش خواری بالا و انعطاف پذیری آن و همچنین مقاومت و دوام بالای آن در برابر خوردگی باعث شده که استفاده از این فلز مورد توجه قرار بگیرد.
کانی های اولین فلز کشف شده به دست بشر با رنگ های روشن قرمز، سبز و آبی مشخص شده است.
ویژگی های فلز مس
این فلز قابلیت بسیار بالایی در هدایت گرما و الکتریسته دارد، همچنین قدرت بسیار بالایی در برابر چکش خواری، مقاومت در برابر خوردگی، قابلیت ماشین کاری، استحکام و قدرت کششی بالا، شکل پذیری بسیار بالا، خاصیت آلیاژی مناسب باعث شده که در جهت مصارف گوناگون مورد بهره برداری قرار می دهند.
فلز مس یا اولین فلز کشف شده گاهی به عنوان یک کالای واسطه ای به کار می رود که کاربردهای فراوانی دارد. در برخی اوقات از مس به عنوان یک کالای نهایی استفاده می شود.
رنگ سرخ زیبا و جذاب مس باعث شده که زمینه ی هنری کاربرد زیادی داشته باشد.
مهم ترین موارد مصرف مس در زندگی انسان
مطمئناً یکی از مهم ترین موارد استفاده از اولین فلز کشف شده که حدود ۴۶% آن را شامل می شود استفاده در صنعت برق و الکترونیک است. در حال حاضر مس و آلیاژهای آن یکی از پرکاربرد ترین فلزها در صنایع مختلف مانند مکانیک، متالوژی ، فلزکاری و شیمیایی و دیگر صنایع است.
شاید برای افراد جالب باشد که بدانند فلز مس در صنعت داروسازی، رنگ سازی، همچنین صنعت چرم سازی نیز کاربرد بسیار زیادی دارد.
ناگفته نماند که مس در صنعت کاغذ سازی، کشاورزی، حمل و نقل یعنی صنایعی مانند ساخت کامیون و هواپیما سازی، صنایع اسلحه سازی و بسیاری دیگر از صنایع کاربرد زیادی دارد.
از مهم ترین کاربرد های مس به عنوان اولین فلز کشف شده در صنایع الکترونیک است تقریبا نیمی از مس استخراج شده در دنیا صرف مصارف الکترونیکی است. در کنار قدرت رسانایی بالای این فلز بی نظیر استفاده از فلز مس در لوله ها و مجراها به کار می روند. وظیفه ی این فلز گرم کردن، سرد کردن و انتقال حرارت است.
یکی دیگر از کاربرد های فلز مس استفاده ی آلیاژی از آن است از پرکاربرد ترین آلیاژهای مس برنج، برنز، مس نیکل و مس نیکل نقره است که برخی از این آلیاژها بسیار گران قیمت هستند و مصارف تزئینی و هنری دارند. به عنوان مثال برنج در ساخت اشیاء تزئینی و دکوری بسیار کاربرد دارد.
نکته ی قابل توجه این است که ۳۰ درصد از تولید مس جهان در صنعت آلیاژ مورد استفاده قرار می گیرد.
علت استفاده ی بالا از فلز مس در صنعت شیمیایی و دارویی مقاومت و دوام بالای آن در برابر خوردگی است.
مس یا اولین فلز کشف شده توسط انسان مانند گذشته در صنعت ساختمان سازی کاربرد دارد همچنین در مهندسی هیدرولیک و ساخت و ساز سد ها به کار می روند.
مس بعد از طلا تنها فلزی است که دارای رنگ بوده و به شکل معمول خاکستری نیست به همین علت است که این فلز در صنایع جواهر سازی نیز کاربرد زیادی دارد. کاوش های باستان شناسی نشان داده است که از دیرباز کوره های ذوب مس در سراسر دنیا و ایران وجود داشته است. مس به عنوان اولین فلز کشف شده توسط انسان پس از قرن ها همچنان جایگاه خود را در زندگی بشر حفظ کرده است.
منبع: بازار فلز
