مقدمه:
گریدهای مختلف ورق استیل که اینوکس (INOX) نیز نامیده می شود، بر اساس ترکیب شیمیایی آنها از هم متمایز می گردند. بسته به مقدار افزودنی های ویژه موجود در آلیاژ فولاد، نسبت های مختلف خواص فیزیکی ماده و در نتیجه کاربردهای احتمالی آن را تعیین می کند. یکی از محبوب ترین گریدهای ورق استیل برای کاربرد در معماری، صنعت و به ویژه در صنایع شیمیایی، فولاد زنگ نزن AISI 316 یا AISI 316L است. در صنایع تولید و عرضه ورق استیل، طیف گسترده‌ای از پوشش‌های سطحی برای ورق استیل 316 ارائه می گردد که می‌توانند در ضخامت‌های مختلف (0.5 میلی‌متر، 1 میلی‌متر، 2 میلی‌متر و غیره) و اندازه‌های سفارشی انتخاب شوند. برخی از این نوع محصولات شامل موارد ذیل است:
- پولیش آینه
- انفجار مهره
- پولیش دایره ای
- پوشش PVD
ورق استیل AISI 316 / AISI 316L چیست؟
AISI 316 / AISI 316L که در کشورهای آلمانی زبان با نام های "Edelstahl 1.4401/1.4404" و "V4A" نیز شناخته می شود، یک آلیاژ با کیفیت بالاتر در مقایسه با مواد AISI 304 یا 1.4301 و "V2A" در کشورهای آلمانی زبان است که به دلیل مولیبدن اضافه شده و محتوای کروم و نیکل افزایش یافته دارای رفتار شیمیایی و الکتروشیمیایی قابل قبولی است، به این معنی که این ماده در برابر خوردگی مقاومت بیشتری دارد.
افزودن مولیبدن به ورق استیل 316، آن را در برابر خوردگی و اکسیداسیون مقاوم تر کرده و برای استفاده در مناطقی نظیر نزدیک دریا یا محیط های کمی قلیایی بسیار مناسب می نماید. علاوه بر این خواص، این ماده پردازش، شکل دهی و جوشکاری آسانی دارد.
علائم مورد استفاده در نامگذاری ورق استیل:
علامت AISI مخفف "American Iron and Steel Institute" است که استانداردهایی را تعیین می کند که گریدهای ورق استیل نظیر AISI 304، AISI 316 و AISI 316L و غیره باید با آن مطابقت داشته باشند. علامت "L" به برخی از آلیاژها اضافه شده است. هنگام مقایسه AISI 316 و AISI 316L، می توانیم ترکیبات شیمیایی کاملاً یکسانی را مشاهده کنیم. با این حال، یک تفاوت قابل توجه وجود دارد که همین حرف L مخفف "کم" در رابطه با محتوای کربن کمی کمتر در آلیاژ است.
ورق استیل AISI 316 / AISI 316L در بازار:
ورق ها و صفحات inox AISI 316 / 316L به موادی محبوب در بازارهای امروزی تبدیل شده اند و در کشورهای مختلف در سراسر جهان تولید می شوند. قوانین تشکیل نام گرید که از علامت های الفبایی و عددی تشکیل شده است توسط مقررات و قوانین هر کشور تنظیم می شود. در ایالات متحده آمریکا و همچنین در کشورهای اروپایی و غیر اروپایی، سیستم های نامگذاری خاص مختلفی برای این گرید ورق استیل استفاده می شود. در ادامه به بررسی این سیستم های نامگذاری پرداخته شده است:
سیستم نامگذاری 1.4404:
1.4404 نام عددی برای درجه 316 / L316 از ورق استیل آستنیتی طبق استاندارد اروپایی است که برای تعیین دقیق مواد، کارشناسان از این گزینه استفاده می کنند (همانند سایر گریدها، نام هایی مانند 1.4301، 1.4571 یا 1.4404 ترجیح داده می شود).
سیستم نامگذاری V4A:
پیش از پایان قرن نوزدهم، کشف شد که مقاومت به خوردگی فولاد را می توان با افزودن نیکل و کروم بهبود بخشید. گام تعیین کننده در سال 1912 در آلمان برداشته شد. با افزودن نیکل و کروم و با استفاده از عملیات حرارتی مناسب، ترکیبی بهینه از مقاومت در برابر خوردگی عالی و خواص مکانیکی خوب برای اولین بار به دست آمد. اختصارات "V2A" و "V4A" شامل حروف "V" برای کلمه آلمانی "Versuch" به معنی "آزمایش" و حرف "A" برای "Austenit" (" آستنیت") و همچنین اعداد 2 و 4 نشان دهنده تعداد ترتیبی آزمایش های موفقیت آمیز است که در آن مخترعان به خواص مورد نیاز آلیاژ رسیده اند.
این نام گذاری ها در زبان محاوره ای کشورهای آلمانی زبان و برخی دیگر در هنگام صحبت در مورد صفحات فولادی ضد زنگ AISI 316 بسیار رایج است.
سیستم نامگذاری X2CrNiMo17-12-2:
نام تاریخی آلمانی ورق استیل 316 به صورت X2CrNiMo17-12-2 است. این طبقه بندی توسط مؤسسه استاندارد سازی آلمان (Deutsche Institut für Normung) ایجاد شده است، که در محاوره اغلب به عنوان "بر اساس استانداردهای DIN" یا به سادگی "بر اساس DIN" شناخته می شود.
کاراکتر X2 در این طبقه بندی به این معنی است که مواد فولادی ضد زنگ حاوی کمتر از 0.03 درصد وزنی کربن است که به طور قابل توجهی جوش پذیری مواد را بهبود می بخشد. علائم مورد استفاده در این خصوص به این صورت است که، X5 مخفف کمتر از 0.07 وزنی و X10 -مخفف کمتر از 0.10 wt٪ می باشد.
نمادهای بیشتر در این نام نشان دهنده کسر جرمی عناصر آلیاژی کروم، نیکل و مولیبدن در ترکیب فولاد است، یعنی:
- کروم 17.5 درصد وزنی
- نیکل 12.5 درصد وزنی
- مولیبدن 2.5 درصد وزنی
خواص ورق های فولادی ضد زنگ AISI 316 / 316L:
نوع فولاد inox با شماره مواد AISI 316 / AISI 316L با ویژگی هایی مانند موارد ذیل شناخته شده است:
- مقاومت عالی در برابر رسانه های مختلف تهاجمی
- مقاومت در برابر حرارت
- نرخ انبساط بالاتر
- پایداری بالاتر، به عنوان مثال هنگام استفاده در محیطی با هوای شور یا اسیدی.
ورق استیل AISI 316 / 1.4404 دارای خواص مکانیکی و ضد خوردگی عالی حتی در دماهای شدیدتر است. فرآوری و جوشکاری آن آسان است و شکل پذیری و انعطاف بهتری دارد.
گردآورنده: سید رحیم کیاحسینی