وضعیت بازار استیل این روزها به یک تراژدی تبدیل شده است. افزایش لجام گسیخته نرخ رقابتی در بین معاملات محصولات فولادی با یک دور باطل به سمت ناکجا آباد سیر می‌کند گویی روند افزایشی جدیدی در این بازار آغاز شده است. وضعیت معاملات محصولات استیل در حالی در بورس کالا ادامه حیات می‌یابد که مسوولان مربوطه همچنان در تصمیم گیری های خود دچار تعلل هستند و نحوه قیمتگذاری در این صنعت پر افتخار کشور را به طور صحیح تعیین تکلیف نمی‌کنند تا بازار هم مسیر خودش را طی کند، اگرچه ذات دستکاری در بازارها خود یک خطای جبران ناپذیر تلقی می گردد.
قیمت های هیجانی معاملات با محوریت قیمت پایانی مواد اولیه نورد یا دقیق تر محصولات میانی به ویژه شمش استیل سبب شده که نرخ ها در بازار استیل طی یک مسیر رفت و برگشتی میان صعودهای قیمتی محصولات میانی و مقاطع طویل استیل اسیر شوند و حتی تایید معاملات در روز ۲۳ اردیبهشت که تا حدودی به پیش بینی های اهالی بازار رنگ امید داد، هم نتوانست به بازار کمک کند تا راه خود را پیدا کرده و در مسیر معقولی حرکت کند. به شکل دقیق تر رشد قیمت شمش در بورس کالا محرکی برای افزایش بهای میلگرد در بازار آزاد به شمار رفته و خود افزایش قیمت میلگرد هم توجیه گر رشد بهای شمش در بورس کالاست. این مسیر رفت و برگشتی تاکنون تنها رشد بهای استیل را در بر داشته است.
تداوم این آشفتگی ها را در تفاوت نرخ ارز نیمایی و بازار آزاد نیز می‌توان جست و جو نمود. چون در این وضعیت نابسامان، لزوم عرضه برای تولیدکنندگان استیل با چنین نرخ های دستوری، تصور کاهش عرضه در بورس کالا را چندان دور از ذهن نخواهد دانست. در شرایطی که مرزهای صادراتی مخصوصاً به کشورهای همسایه باز شوند و فعالیت خود را آغاز کنند حرکت تولیدات به آن سوی مرزها از توجیه اقتصادی بیشتری برخوردار است. اگرچه در کنار یارانه‌های پرداختی از سوی دولت به تولیدکنندگان، این الزام عرضه با قیمت های تعیین شده در بورس کالا در ادبیات مدیران دولتی توجیه می‌شود اما ادامه این روند بلاتکلیفی، ظلمی بر بدنه استیل کشور خواهد بود، که خودخواسته و از روی بی توجهی این صنعت را بیش از پیش به باتلاق رکود تقاضای مؤثر در کنار رشد قیمت ها فرو خواهد برد. در کنار همه این موارد باید تعطیلات در خرداد ماه بازار استیل هم مد نظر قرار گیرد و رکود سنتی که به دنبال آن اتفاق می‌افتد در معادلات این روزهای اهالی بازار گنجانده شود. بنابراین انتظار رکود شدیدتر در بازار فلزات در کنار افزایش قیمت ها در هفته های آتی وجود خواهد داشت. گویی بازار استیل هم به سندروم رکود تورمی دچار خواهد شد.
یک مقام آگاه در بازار استیل اظهار نمود، بخشی از التهاب پیش آمده در بازار از سوی کاهش عرضه یکسری محصول خاص از مقاطع استیل است. اطلاع مصرف‌کنندگان این حوزه از آمار تولیدات کارخانه‌های استیل، سبب شده که نقدینگی به سمت خرید این محصولات هدایت و جو بازار برای این محصولات دچار نا آرامی گردد. این روزها محصولات استیل به جای اینکه در گروه کالاهای مصرفی دسته بندی شوند، حکم کالای سرمایه ای پیدا کرده و برای نجات ارزش پول های بازیگران این بازار مورد داد و ستد قرار می‌گیرند. این در حالی است که جهش نرخ ارز نیز با این بی‌سر و سامانی کشف نرخ ها در بازار استیل همگام شده و انگیزه لازم را برای جهت گیری های منفعت طلبانه سفته بازان فراهم نموده است.
برآیند اتفاق‌های اخیر این روزهای بازار استیل، چهره نیمه تاریکی برای آن ترسیم کرده که در صورت ادامه دار شدن تردید مسوولان در هدایت صحیح این بازار، سرنوشتی نگران‌کننده در انتظار این صنعت خواهد بود. تاکنون عزمی جدی در بین مسوولان برای کنترل و ساماندهی اوضاع فعلی دیده نمی‌شود. زیرا برخی از مسوولان معتقدند که قیمت های بالاتر از نرخ های جهانی نباید مورد تایید قرار گیرد و به دنبال آن معاملات تایید نمی‌گردند و برخی دیگر بر موضوع کشف نرخ رقابتی در بورس کالا پافشاری می‌کنند. این اختلاف نظر های پیش آمده که به درازا هم کشیده است سبب شده مسائل این چنینی در بازار آزاد و بورس کالا ایجاد شود که پتانسیل بروز مشکلات جدید تری در این صنعت را نیز دارا هستند.
اگر به معاملات دو هفته اخیر شمش در بورس کالا توجه کنیم، به فراز و فرود نرخ شمش و هجوم تقاضای هیجانی در کنار سقف باز رقابت ها و ثبت تقاضای هیجانی خرید آن هم بدون وجود دلیل منطقی خواهیم رسید. روز گذشته مجموعا ۲۱ هزار تن شمش فولادی با قیمت پایه ۳ هزار و ۹۵۴ تومان عرضه شد. قیمت های پایه روز گذشته، البته کمتر از نرخ های پایه روزهای قبل بود که با توجه به اما و اگرهای معاملات در کنار رشد قیمت‌ها در بازار آزاد داستان‌های خاص خود را به همراه خواهد داشت.
البته تایید معاملات هم یک فرآیند زمان بر است، که پس از انتظار فعالان بازار می‌بینیم که نتایج معاملات مورد تایید قرار نگرفته است. تا کنون به دفعات این اتفاق افتاده و در روز گذشته نیز مجدداً شاهد این عدم تایید ها بودیم که به جز دو معامله ورق گالوانیزه و قلع اندود، سایر معاملات برروی تابلوی نهایی تایید معاملات قرار نگرفت. موارد این چنینی به سر در گمی های اهالی بازار بیش از پیش دامن می‌زند و مسبب اصلی نارضایتی های اخیر تولیدکنندگان استیل شده است.
بیشترین نگرانی های ایجاد شده در بازار محصولات استیل بورس کالا، که آینده بازار را آینده‌ای مبهم و ترسناک ترسیم می‌کند، متوجه انتقال این بلاتکلیفی ها در زنجیره تولید محصولات استیل است. به بیان ساده‌تر این آشفتگی های مربوط به کشف نرخ شمش استیل، با همین مکانیزم به قیمت سایر مقاطع طویل استیل سرایت می‌کند. روند کنونی انجام معاملات بدون نرخ گذاری های سقف و محدودیت در کنترل رقابت های انجام شده در بورس کالا، نه تنها قیمت در بورس کالا را بالاتر برده، بلکه این افزایش های پی در پی قیمتی، به بازار خارج از بورس استیل نیز کشانده شده و در صورت حاکم بودن شرایط فعلی تا ناکجا آباد پیش خواهد رفت. زیرا انتظار می‌رود که به هر میزانی که در بورس کالا رقابت بر سر محصولات فولادی بیشتر شود، واسطه گران با حفظ منافع فعلی خود این تغییر قیمتی را بر محصولات لحاظ کرده و پس از آن اقدام به فروش می‌کنند. در این صورت مصرف‌کننده نهایی متضرر این بازی خواهد بود که به دنبال مشکل اصلی یعنی عدم نرخ گذاری صحیح و ثبت تقاضا با قیمت های بالاتر از قیمت پایه ایجاد می‌شود.
در مورد بازار ورق نیز اوضاع به شدت بدتری تجربه می‌شود به طوری که اشتهای سیری ناپذیر سفته بازان با عرضه های کنونی هم اقناع نمی‌شود و لزوم عرضه پی در پی را در این بازار می‌طلبد. به یقین این استراتژی همچون مسکنی موقتی عمل خواهد کرد و دیر یا زود جو بازار متشنج تر از قبل خواهد شد. بازار میلگرد و تیرآهن نیز ملتهب تر از قبل به فعالیت خود ادامه می‌دهند. وجود تقاضای غیر واقعی برای محصولات طویل استیل در نوسان قیمتی ناشی از نرخ شمش استیل ریشه دارد که ثمره آن ایجاد حباب قیمتی این روزهای بازارها است. در معاملات دیروز بورس کالا و بازار آزاد به خوبی می‌توان آن را رصد کرد. به‌طوری که افزایش نرخ بین ۲۰ تا ۴۰ هزار تومان در اکثر شاخه‌های تیرآهن دیده می‌شود. این وضعیت بازار استیل تا زمانی که مسوولان متولی نتوانند به اجماع نظری برای نظارت و کنترل درست و منطقی بازار دست پیدا کنند، ادامه‌دار خواهد شد. این روند افزایشی به وضوح تجربه روزهای قبل از کرونا را در ذهن تداعی می‌کند که همین نکته به جو روانی رشد قیمت ها منتهی خواهد شد.
منبع: دنیای اقتصاد